Kiểm tra khớp gối thường xuyên khi bước qua tuổi 50 - Ảnh: T.T.D.

Tuy nhiên, cho đến nay rất nhiều nghiên cứu về bệnh lý thoái hóa khớp gối cho thấy tình trạng thoái hóa khớp được gây ra bởi rất nhiều yếu tố viêm trong cơ thể.

Khi người bệnh khó leo cầu thang

Những bệnh lý toàn thân có thể ảnh hưởng lên tình trạng thoái hóa khớp và ngược lại. 

Những nghiên cứu này cũng cho thấy nếu chỉ tập trung điều trị việc tái tạo sụn khớp sẽ không giải quyết được vấn đề bệnh lý thoái hóa khớp của bệnh nhân mà cần phải có những phương pháp điều trị tổng quát hơn. 

Thoái hóa khớp là bệnh lý toàn thể khớp và không chỉ là vấn đề của hư sụn khớp, xương dưới sụn. Một khi hiện tượng thoái hóa khớp đã xảy ra, không chỉ có sụn khớp và xương dưới sụn bị hư hại mà màng bao khớp cũng bị viêm. 

Hiện tượng viêm của màng bao khớp làm tăng tiết dịch khớp với các chất gây viêm, các chất này lại tiếp tục gây ra hiện tượng hủy hoại sụn khớp thông qua quá trình viêm và các men hủy thành phần sụn khớp như collagen, agrecan... 

Tình trạng viêm và tăng tiết dịch khớp góp phần gây ra các cơn đau trong lúc nghỉ ngơi, nhất là về đêm của bệnh nhân.

Tiếp theo màng bao khớp là các dây chằng quanh khớp. Sự biến dạng trục chân làm các dây chằng bị giãn một bên và co rút bên còn lại khiến cho gối mất vững. Sự hủy hoại xương dưới sụn làm trục chân vẹo nhiều hơn lại làm tăng nặng tình trạng giãn dây chằng khiến gối mất vững nhiều hơn nên làm cho bệnh nhân đau khi di chuyển, hạn chế chạy nhảy.

Cơn đau khớp làm nhóm cơ xung quanh khớp bị teo đi (như teo cơ tứ đầu đùi, khi bị thoái hóa khớp khiến cho bệnh nhân khó khăn khi leo cầu thang hoặc đi bộ xa).

Bên cạnh sự teo cơ là tình trạng viêm các nhóm gân chạy qua vùng khớp thoái hóa. Tình trạng viêm gân gây đau đôi khi làm các bác sĩ bỏ qua bệnh lý căn bản của bệnh nhân là thoái hóa khớp (như đau các gân nằm phía sau khớp gối, đau nơi bám gân bánh chè và đau lớp mỡ sau gân bánh chè do hiện tượng viêm).

Giảm béo phì

Giảm ăn, không để béo phì. Béo phì được chứng minh là có liên quan đến tình trạng thoái hóa khớp. Những người quá cân hay béo phì có tỉ lệ thoái hóa khớp, nhất là khớp gối cao hơn hẳn người có cân nặng bình thường. 

Béo phì ảnh hưởng lên tình trạng thoái hóa khớp không chỉ thông qua vấn đề cơ học là sức nặng đè lên sụn khớp mà còn thông qua bệnh lý rối loạn chuyển hóa gây hủy hoại tế bào và các thành phần sụn khớp nhanh hơn.

Bệnh lý chuyển hóa mỡ còn được biết là nguyên nhân gây ra các bệnh lý tim mạch. Mặt khác, người bị thoái hóa khớp sẽ kém vận động hơn nên nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, đái tháo đường sẽ cao hơn. 

Thoái hóa khớp không chỉ gây hiện tượng viêm tại chỗ mà còn gây hiện tượng viêm toàn thân nên làm cho nguy cơ tim mạch của bệnh nhân cũng cao hơn.

Hai vòng xoắn

Từ những hiện tượng trên có hai vòng xoắn bệnh lý trên bệnh nhân thoái hóa khớp đã được ghi nhận. Vòng xoắn thứ nhất bắt đầu từ việc hư sụn khớp gây ra hiện tượng viêm tại khớp từ đó gây hiện tượng viêm toàn thân. Vòng xoắn này cứ tiếp tục phát triển làm bệnh nhân bị nặng hơn theo thời gian.

Vòng xoắn thứ hai bắt đầu từ việc đau do thoái hóa khớp khiến bệnh nhân không tập thể dục hoặc giảm tập thể dục, vận động. Tình trạng làm bệnh nhân bị trầm cảm và lo lắng dẫn đến rối loạn tâm lý. Khi rối loạn tâm lý xảy ra cơn đau lại ngày càng nặng hơn và tạo ra một vòng luẩn quẩn bệnh lý.