Tại hội nghị sơ kết thực hiện kế hoạch phối hợp phòng, chống tội phạm MBN giữa hai đơn vị diễn ra vào đầu tháng 6/2022, Trung tướng Trần Ngọc Hà, Cục trưởng Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an nhận định công tác phát hiện và triệt phá tận gốc các đường dây MBN gặp khó khăn. Do tội phạm này tổ chức bài bản, có sự phân công nhiệm vụ rõ ràng, đối tượng, địa điểm thực hiện hành vi phạm tội cả trong và ngoài nước. Trong đó các đối tượng cầm đầu thường không lộ diện, chủ yếu dùng điện thoại, mạng xã hội để chỉ đạo, điều hành. Phần lớn đối tượng đưa dẫn nạn nhân qua biên giới là dân bản địa, rất thông thạo địa bàn, nắm được quy luật hoạt động của lực lượng chức năng, có kinh nghiệm lợi dụng địa hình hiểm trở để đưa nạn nhân qua biên giới. Công tác giải cứu nạn nhân ở nước ngoài gặp trở ngại do phụ thuộc vào quy định pháp luật nước sở tại.

Bên cạnh đó, nước ta cơ cấu dân số trẻ, nguồn lao động dồi dào, nhu cầu tìm kiếm việc làm ngày càng tăng trong khi nhận thức của một bộ phận người dân khu vực nông thôn, vùng dân tộc thiểu, lao động phổ thông tay nghề thấp còn hạn chế, thiếu thông tin về thị trường lao động nên dễ trở thành nạn nhân MBN.

Từ đó, Cục Cảnh sát hình sự phối hợp Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng (BĐBP) phối hợp nhận định các thủ đoạn của đối tượng để tháo “nút gỡ”. Các đối tượng cư trú kết nối trong nội địa câu kết với các đối tượng ở khu vực biên giới, đối tượng là người Việt Nam cư trú ở nước ngoài và người nước ngoài hình thành các đường dây khép kín nhằm dụ dỗ, lừa gạt, mua bán nạn nhân trong nước để đưa ra nước ngoài vì nhiều mục đích khác nhau, như: Bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, kết hôn và cho, nhận con nuôi trái pháp luật...

Một số phương thức, thủ đoạn nổi lên như lợi dụng môi giới hôn nhân, môi giới lao động, nhất là lao động có yếu tố nước ngoài để lừa gạt, mua bán phụ nữ và trẻ em gái; môi giới cho - nhận con nuôi, mang thai hộ để lừa gạt, mua bán trẻ em và trẻ sơ sinh hoặc lừa gạt đưa phụ nữ có thai sang Trung Quốc sinh. Sau đó bán trẻ sơ sinh, môi giới việc làm trên biển để lừa gạt, mua bán nam thanh niên xuống các tàu đánh cá trên biển nhằm cưỡng bức lao động; tuyển mộ thanh niên trong độ tuổi lao động với mức lương cao để đưa sang Campuchia cưỡng bức trong các sòng bạc, cơ sở game online.

Tội phạm MBN có sự móc nối chặt chẽ với tội phạm ma túy (cho nạn nhân sử dụng ma túy để khống chế, cưỡng bức lao động hoặc tổ chức cho nạn nhân ra nước ngoài kết hợp với vận chuyển ma túy...). Phát hiện ngày càng nhiều phụ nữ Việt Nam được các đối tượng dụ dỗ, lừa gạt tổ chức xuất cảnh trái phép qua Trung Quốc, Lào sang Myanmar tìm việc làm, một số người đã bị mua bán, ép hành nghề mại dâm…

Hai lực lượng thường xuyên chỉ đạo, đôn đốc, hướng dẫn các đơn vị Công an, BĐBP và trực tiếp triển khai các kế hoạch nghiệp vụ nắm tình hình địa bàn, điều tra khám phá tội phạm MBN. Từ tháng 1/2021 đến quý I năm 2022, các đơn vị phối hợp đấu tranh 7 chuyên án, 6 vụ án MBN, bắt giữ 18 đối tượng phạm tội và giải cứu 21 nạn nhân trong các chuyên án, vụ án. Phối hợp triển khai thực hiện cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm MBN năm 2021. Trong đợt cao điểm, các đơn vị Công an, BĐBP phát hiện, điều tra 35 vụ/47 đối tượng; giải cứu, tiếp nhận 36 nạn nhân bị mua bán.

Điển hình là đấu tranh, triệt phá chuyên án phối hợp giữa hai đơn vị với quy mô lớn hoạt động liên tỉnh, xuyên quốc gia và có yếu tố nước ngoài, đường dây MBN, MBN dưới 16 tuổi, do nhóm đối tượng giả danh Công an, BĐBP dụ dỗ, lừa gạt phụ nữ, trẻ em bán sang Trung Quốc. Quá trình xác lập chuyên án do Cục Cảnh sát hình sự chủ trì nhằm tập trung sự chỉ đạo, huy động lực lượng triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ kỹ thuật, hợp tác với các lực lượng chức năng Trung Quốc để đấu tranh triệt xóa đường dây này.

Bọn tội phạm MBN hình thành đường dây, có tổ chức chặt chẽ, có nhiều thủ đoạn rất tinh vi, che giấu tội phạm đối phó với cơ quan chức năng, câu kết nhóm đối tượng đều là người Mông, lừa bán các nạn nhân cũng đều là người Mông. Thủ đoạn các đối tượng thực hiện là thông qua mạng xã hội, dùng tên tuổi địa chỉ giả mạo danh là cán bộ Công an, BĐBP gọi điện tán tỉnh, làm quen nạn nhân, giả là yêu đương, hứa hẹn tổ chức đám cưới; hẹn hò, rủ đi chơi hoặc khống chế, đe dọa nạn nhân, sau đó, bán họ sang Trung Quốc.

Từ lời khai và mô tả của một số nạn nhân đã trở về, trinh sát xác định đối tượng cầm đầu đường dây có biệt danh là “Minh lợn”, thường xuyên lẩn trốn ở khu vực giáp biên giới Trung Quốc, còn tên tuổi và địa chỉ thì không xác định được bởi đối tượng thường dùng tên và địa chỉ giả. Minh không về Việt Nam mà sử dụng điện thoại để trao đổi với các chân rết để tìm các nạn nhân mang sang Trung Quốc bán.

Ban Chuyên án đã chỉ đạo tổ chức bắt giữ các đối tượng trong đường dây gồm: Sùng A Chớ (SN 1991), trú tại huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên; Thào Seo Hòa (SN 1976), tỉnh Tuyên Quang; Thào Seo Áo (SN 1995), trú tại tỉnh Lào Cai; Cháng A Vương (SN 1987), Ma Seo Tùng (SN 1999), cùng trú tỉnh Lai Châu. Đồng thời vận động 2 đối tượng ra đầu thú là Tráng A Lử (SN 1996) và Ly Seo Phần (SN 1996).

Đến nay, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Lai Châu đã kết luận điều tra và trao đổi với Viện Kiểm sát cùng cấp làm thủ tục chuyển vụ án “Mua bán người; mua bán người dưới 16 tuổi” do Sùng A Chớ cùng đồng bọn thực hiện đến Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Lào Cai để kết luận và đề nghị truy tố các bị can theo quy định pháp luật.

Thời gian tới, lực lượng Công an, BĐBP các cấp tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện hiệu quả Chương trình phòng, chống MBN giai đoạn 2021 - 2025 của Chính phủ, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng. Tiếp tục duy trì, thường xuyên trao đổi tình hình, thông tin liên quan, thống nhất các biện pháp, kế hoạch công tác phối hợp đấu tranh phòng, chống tội phạm MBN. Trong công tác điều tra, khám phá tội phạm, cần có sự trao đổi kịp thời và phối hợp ngay từ đầu để có sự hỗ trợ lẫn nhau, đảm bảo tính liên tục trong công tác điều tra tội phạm, mở rộng vụ án.

Trước mắt, tập trung lực lượng phối hợp triển khai đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm MBN trên các tuyến biên giới, vùng biển nhân Tháng Hành động phòng, chống MBN. Chỉ đạo lực lượng CSHS và lực lượng phòng, chống ma túy và tội phạm, BĐBP phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức xác minh, giải cứu, tiếp nhận, hỗ trợ và bảo vệ nạn nhân bị mua bán ra nước ngoài trở về.