Cùng với những biến chuyển sâu sắc chưa từng có trên toàn cầu trong hơn một thập kỷ qua, quan hệ giữa ASEAN và Hoa Kỳ trong thế kỷ 21 không ngừng được củng cố, phát triển ngày càng sâu rộng, thực chất, phục vụ những mục tiêu, lợi ích của cả hai bên. Năm 2005, hai bên thiết lập quan hệ đối tác tăng cường. Tháng 7-2009, Mỹ tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông - Nam Á (TAC); đề xuất và tổ chức Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ và bốn nước Hạ nguồn sông Mê Công (CLTV) lần đầu. Mỹ là một trong những nước đối thoại đầu tiên chính thức lập Phái đoàn Mỹ tại ASEAN, cử Đại sứ Mỹ thường trú bên cạnh ASEAN năm 2010. Quan hệ ASEAN - Mỹ được thúc đẩy qua nhiều cơ chế, trong đó khuôn khổ HNCC ASEAN - Hoa Kỳ được thể chế hóa họp hằng năm từ năm 2013.

Tại HNCC ASEAN - Hoa Kỳ lần thứ ba tại Cu-a-la Lăm-pơ, Ma-lai-xi-a (tháng 11-2015), ASEAN và Hoa Kỳ đã nâng cấp quan hệ song phương thành đối tác chiến lược và thông qua Kế hoạch Hành động giai đoạn 2016-2020 triển khai đối tác chiến lược ASEAN - Mỹ. Hai bên đã ký nhiều thỏa thuận, khuôn khổ hợp tác quan trọng và xúc tiến hợp tác trong nhiều lĩnh vực cụ thể. Hoa Kỳ dành ưu tiên cao hỗ trợ ASEAN tăng cường năng lực bảo đảm an ninh, nhất là an ninh hàng hải trên cơ sở song phương cũng như thông qua diễn đàn khu vực. Hai bên tích cực hợp tác trong các lĩnh vực chống khủng bố, chống phổ biến vũ khí hạt nhân, an ninh mạng, chống tội phạm xuyên quốc gia… Hoa Kỳ tích cực tham gia các diễn đàn/cơ chế do ASEAN dẫn dắt, như Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), HNCC Đông Á (EAS), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+), Diễn đàn Biển ASEAN mở rộng (EAMF).

Hợp tác kinh tế - thương mại song phương ghi nhận nhiều kết quả tích cực. Mỹ hiện là một trong những đối tác thương mại và đầu tư hàng đầu của ASEAN. Năm 2014 tổng trao đổi thương mại song phương đạt 216 tỷ USD; đầu tư của Mỹ vào ASEAN đạt 226 tỷ USD. Mỹ cũng xúc tiến một số hoạt động hỗ trợ ASEAN về kết nối và thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực khác, như văn hóa - xã hội, khoa học - công nghệ, giáo dục, đối phó dịch bệnh, hợp tác khu vực Mê Công, an ninh năng lượng… Hoạt động giao lưu nhân dân và hợp tác đa dạng sinh học không ngừng được thúc đẩy. Hợp tác ứng phó biến đổi khí hậu là một trong những nội dung hợp tác ưu tiên hiện nay của Mỹ đối với ASEAN. Chính quyền của Tổng thống B.Ô-ba-ma khẳng định cam kết tăng cường hợp tác với khu vực châu Á - Thái Bình Dương vì hòa bình, ổn định, hợp tác ở khu vực; coi ASEAN là trụ cột chính trong chính sách này, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực và ủng hộ việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông.

Quan hệ giữa Việt Nam - Mỹ phát triển năng động, liên tục và ngày càng sâu rộng, trải qua nhiều dấu mốc phát triển quan trọng kể từ khi hai bên thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1995. Thời gian qua, mối quan hệ song phương Việt Nam - Mỹ phát triển tích cực, cả về bề rộng và chiều sâu, ngày càng thực chất và mang tính chiến lược hơn. Quan hệ chính trị - ngoại giao được củng cố và không ngừng phát triển, đánh dấu bằng việc hai bên duy trì các cuộc tiếp xúc cấp cao và các cấp. Đặc biệt, trong chuyến thăm lịch sử tới Mỹ của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tháng 7-2015, hai bên đã ký Tuyên bố về tầm nhìn chung quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ, qua đó làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác toàn diện, định hướng quan hệ phát triển ổn định, thực chất hơn trong thời gian tới. Quan hệ hợp tác kinh tế có sự phát triển vượt bậc, đưa Mỹ trở thành đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam. Kim ngạch thương mại hai chiều tăng trưởng liên tục trong những năm gần đây. Tính đến hết tháng 10-2015, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu giữa Việt Nam và Mỹ đạt hơn 37,34 tỷ USD, tăng 23,3% so cùng kỳ 2014. Hợp tác trong các lĩnh vực khoa học - công nghệ, giáo dục, đào tạo đã có những bước tiến tích cực; hiện có khoảng 17.000 sinh viên Việt Nam du học tại Mỹ. Hợp tác quốc phòng - an ninh cũng đạt những tiến triển quan trọng. Hợp tác nhân đạo giữa hai nước, trong đó có việc khắc phục hậu quả chiến tranh, đã và đang được triển khai ngày càng tích cực. Quan hệ giao lưu nhân dân phát triển ngày càng sâu rộng.

Việt Nam và Mỹ cũng phối hợp tốt trên nhiều vấn đề quốc tế và khu vực, như APEC, ARF, ADMM+, EAS, trong đó có vấn đề an ninh hàng hải, Biển Đông, củng cố đoàn kết ASEAN, đề cao vai trò trung tâm của ASEAN, nâng cấp quan hệ Mỹ - ASEAN… Mối quan hệ Việt Nam - Mỹ phát triển ổn định, lâu dài, thực chất không chỉ có ý nghĩa quan trọng đối với mỗi nước, mà còn có tầm quan trọng đối với hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương và trên thế giới.

Tại HNCC đặc biệt ASEAN - Hoa Kỳ lần này, các bên sẽ bàn phương hướng và biện pháp triển khai quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Hoa Kỳ, trong đó nhấn mạnh, tiếp tục tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực chính trị - an ninh, kinh tế và văn hóa - xã hội, đưa hợp tác đi vào thực chất và cụ thể hơn, đồng thời sẽ trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm. Chúng ta tin tưởng rằng, HNCC đặc biệt ASEAN - Hoa Kỳ sẽ tạo động lực cho quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Hoa Kỳ nói chung phát triển, đồng thời thúc đẩy quan hệ đối tác toàn diện giữa Hoa Kỳ với Việt Nam, một thành viên tích cực và trách nhiệm của Cộng đồng ASEAN, đóng góp cho hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương và trên thế giới.

Nguồn nhandan.com.vn