Thầy cúng làm lễ cầu phúc, cầu may mang một năm mới mưa thuận gió hòa.

Theo phong tục của người Dao ở Thanh Phán, trong một nhà trưởng họ cứ một bậc sinh ra, trưởng thành là tổ chức cúng một lễ Tết dài trong ba năm liền, năm thứ nhất một ngày một đêm, năm thứ hai, hai ngày, hai đêm, năm thứ ba, ba ngày, ba đêm. Ngày nay, để giảm bớt chi phí tổ chức lễ trong ba năm, người dân đã rút ngắn thời gian tổ chức chỉ còn hai ngày, hai đêm trong một năm nhưng bắt buộc phải thực hiện vào tháng Chạp, sau đó sẽ làm lễ cúng (Tết nhảy luyện binh) hay còn gọi là Tết dài của người Dao Thanh Phán.

Tết nhảy năm nay được tổ chức ở gia đình của bác Bàn Tài Vy, Trưởng dòng họ Bàn ở thôn Đồng Trà. Tại đây sẽ diễn ra các nghi thức của một lễ Tết nhảy theo đúng phong tục truyền thống của người Dao. Bác Bàn Tài Vy cho biết: “Tết nhảy phải được tổ chức tại nhà trưởng là nhà có điều kiện kinh tế khá giả, nhưng quan trọng nhất là nhà trưởng phải có đủ 12 bức tranh Tam thanh, tượng trưng cho các vị thần linh.

Để chuẩn bị cho Tết nhảy, nhà trưởng phân công công việc cho từng thành viên trong gia đình cũng như mời bạn bè, làng xóm sang phụ việc giúp gia đình. Đàn ông trai tráng trong bản được lựa chọn tham gia phụ lễ, làm các đạo cụ, binh khí phục vụ Tết nhảy như: dao, kiếm, cuốc, xẻng, chông, làm dấu con ngựa… hay làm các lều trại cho binh lính, còn phụ nữ đảm nhiệm bếp núc, làm cơm cúng phục vụ chè, rượu cho các thầy và mọi người trong suốt thời gian diễn ra Tết nhảy. Một mâm cỗ phục vụ cúng lễ, gia chủ phải chuẩn bị thịt gà, thịt lợn và bánh chưng. Để làm một lễ Tết nhảy, nhà trưởng phải chuẩn bị hai con lợn to và nhiều gà, cùng những thực phẩm, lễ vật khác.

Để tổ chức Tết nhảy, nhà trưởng phải mời được ba thầy cúng, trong đó có hai thầy chính và một thầy phụ để thực hiện các thủ tục trong một lễ Tết nhảy. Các thầy cúng được mời phải là những thầy cúng cao tay, nhiều kinh nghiệm mới có thể chủ trì được lễ Tết kéo dài suốt ngày đêm.

Nét độc đáo của Tết nhảy là các thầy cúng, người nhà, bạn bè làng xóm đến có thể tham gia, trừ phụ nữ. Họ nhảy bảy điệu nhảy khác nhau với tất cả 120 lần, mỗi lần nhảy từ 5 giờ chiều hôm trước kéo dài đến 6 giờ sáng hôm sau, lần lượt từng tốp một thay phiên nhau. Các điệu nhảy tượng trưng cho các bước luyện binh, luyện quân. Mở đầu lễ Tết nhảy là ba thầy cúng và tám người đàn ông được chọn cầm các chuông nhún nhảy múa theo tiếng nhạc, giọng hát của thầy cúng.

Tết nhảy của người Dao ở Thanh Phán không chỉ là nghi lễ thể hiện sự biết ơn, tưởng nhớ tới tổ tiên mà còn là nghi lễ cầu phúc, cầu may, với mong muốn tẩy trừ những điều bất hạnh, rủi ro của năm cũ; cầu xin trời đất, tổ tiên phù hộ cho gia đình, dòng họ, làng bản một năm mới dồi dào sức khỏe, cầu cho mưa thuận gió hòa, công việc làm ăn thuận lợi. Tết nhảy cũng là dịp để người Dao ôn lại lịch sử gia đình, lịch sử dòng tộc; ôn lại văn hóa truyền thống của người Dao thông qua nội dung những bài khấn, những lời ca, điệu múa; các dòng họ người Dao truyền lại những nét văn hóa đặc sắc cho thế hệ con cháu, góp phần giữ gìn hồn thiêng của dân tộc Dao ở Thanh Phán.