Theo nhiều chuyên gia, cần minh bạch trong hai lĩnh vực là mua sắm và quản lý giá thuốc. Trong đó, minh bạch trong mua sắm thuốc, suy cho cùng cũng là để đáp ứng đủ thuốc, bảo đảm chất lượng và giá cả ở mức hợp lý.

Hiện nay, việc mua sắm thuốc chủ yếu được thực hiện bằng hình thức đấu thầu đã được quy định tại Luật Đấu thầu (năm 2013). Luật này đã có một chương riêng, quy định đấu thầu thuốc được thực hiện theo đầy đủ hình thức mua sắm: đấu thầu rộng rãi, chỉ định thầu, chào hàng cạnh tranh... đồng thời bổ sung hai hình thức mới đối với mua sắm thuốc: đấu thầu tập trung cấp quốc gia, đàm phán giá cấp quốc gia với các thuốc độc quyền... Áp dụng hình thức đấu thầu nào là do các bệnh viện, địa phương tự quyết định nhằm bảo đảm phù hợp thực tế địa phương, đáp ứng kịp thời nhu cầu điều trị với giá hợp lý. Thống kê cho thấy, cả nước đã có 55 sở y tế thực hiện đấu thầu tập trung ở cấp tỉnh, thành phố, các tỉnh còn lại thực hiện theo hình thức đấu thầu riêng lẻ tại các cơ sở y tế hoặc giao bệnh viện đa khoa tỉnh đấu thầu và các cơ sở y tế khác áp dụng kết quả đấu thầu của bệnh viện đa khoa tỉnh. Việc đấu thầu theo những quy định đó đã giúp giá thuốc giảm hơn 30% so với trước đây.

Đấu thầu tập trung cấp quốc gia là hình thức mới được quy định tại Luật Đấu thầu 2013. Hiện nhiều quốc gia thực hiện hình thức này vì nó có nhiều ưu điểm so với các cơ sở y tế tự tổ chức đấu thầu riêng lẻ như: bảo đảm mức giá trúng thầu thống nhất trên toàn quốc, tiết kiệm chi phí, thời gian tổ chức đấu thầu cho các đơn vị; việc mua sắm tập trung với số lượng lớn sẽ có được mức giá thấp hơn. Bộ Y tế đang nghiên cứu để triển khai thí điểm với một số mặt hàng để từng bước đánh giá, rút kinh nghiệm và đề xuất mở rộng trên cơ sở các kết quả thực tế. Bộ Y tế cũng đã hoàn thành xây dựng Danh mục thuốc đấu thầu; Danh mục thuốc đấu thầu tập trung; Danh mục thuốc được áp dụng hình thức đàm phán giá. Khi danh mục chính thức được ban hành sẽ tạo thuận lợi hơn nữa trong mua sắm thuốc; khắc phục tình trạng mỗi nơi một giá thuốc và chắc chắn sẽ kéo giá thuốc xuống thấp hơn nữa.

Vẫn đề minh bạch trong quản lý giá thuốc cũng được thảo luận sôi nổi tại kỳ họp thứ mười, QH khóa XIII vừa kết thúc. Rõ ràng, mười năm thực hiện quản lý giá theo quy định của Luật Dược cho thấy có những quy định không thể thực hiện được. Như quy định việc kê khai, kê khai lại giá thuốc phải “bảo đảm giá thuốc không cao hơn giá thuốc tại các nước trong khu vực có điều kiện y tế, thương mại như Việt Nam” và quy định “cơ quan nhà nước có thẩm quyền định kỳ công bố giá tối đa đối với các thuốc do ngân sách nhà nước và bảo hiểm y tế chi trả” không khả thi trong thực tiễn triển khai. Do vậy Luật Dược (sửa đổi) đã có những thay đổi đáng kể, bên cạnh loại bỏ những quy định không khả thi, việc quản lý giá thuốc sẽ bằng những biện pháp cụ thể, thống nhất với Luật Giá, Luật Đấu thầu và các văn bản khác liên quan, nhất là thực hiện biện pháp bình ổn giá theo quy định của Luật Giá.

Đáng chú ý, bên cạnh khẳng định trách nhiệm của Bộ Y tế trong việc chủ trì, phối hợp các bộ, ngành liên quan, Luật Dược (sửa đổi) cũng quy định rõ thẩm quyền, trách nhiệm quản lý nhà nước về giá thuốc của Chính phủ và các bộ, ngành liên quan (quy định trước đây chưa phân công trách nhiệm cụ thể giữa các bộ, ngành trong quản lý giá thuốc). Như vậy, nhiều bộ, ngành đều có trách nhiệm cụ thể để “chung tay” quản lý giá thuốc.

Nguồn nhandan.com.vn