Một số “hiện tượng tôn giáo mới” có biểu hiện xâm phạm nhân phẩm, sức khỏe con người, gây ảnh hưởng tới các mối quan hệ xã hội, làm thay đổi và xáo trộn về nếp sống, tập quán truyền thống của nhân dân... Khi chuyển đổi tôn giáo, tín ngưỡng để theo các “hiện tượng tôn giáo mới”, do khác biệt về tín ngưỡng đã góp phần tạo nên sự phân hóa, mâu thuẫn giữa người theo và không theo “tôn giáo” trong cùng một cộng đồng, một tộc người và các dân tộc trên địa bàn.

Đây là một trong những yếu tố góp phần làm thay đổi lối sống và các mối quan hệ trong gia đình, dòng họ, cộng đồng, tộc người và các dân tộc; là nhân tố làm nảy sinh mâu thuẫn, bất đồng giữa bộ phận dân cư theo và không theo tôn giáo của các dân tộc, trong nội bộ tộc người tại các buôn làng, thậm chí diễn ra trong từng dòng họ và gia đình. 

Một số “hiện tượng tôn giáo mới” tuyên truyền cách thức thực hành tín ngưỡng phản khoa học, phi đạo đức, văn hóa nhằm thu lợi bất chính, như: yêu cầu người đi theo phải đóng góp tiền của, công sức xây dựng mới hay tu sửa nơi thờ tự (thực chất là nhà riêng của những người cầm đầu, cốt cán), phục vụ những hoạt động nhằm duy trì và phát triển tổ chức của các đối tượng cầm đầu, cốt cán. Các “hiện tượng tôn giáo mới” còn tuyên truyền người tin theo không cần làm cũng có ăn, siêng năng cầu nguyện và trung thành với tổ chức sẽ được ban cho cuộc sống tốt đẹp, mọi nợ nần kể cả vay tiền ngân hàng hay cá nhân đều được xóa bỏ, không bị ốm đau bệnh tật và bất hạnh trong cuộc sống.

Để giữ niềm tin cho những người tham gia, đồng thời ép những người khác trong gia đình phải đi theo, những người cầm đầu, cốt cán của các “hiện tượng tôn giáo mới” thường yêu cầu và buộc số người tin theo không được tiếp xúc và quan hệ với người khác niềm tin, tự tổ chức làm riêng và đổi công cho nhau trong nhóm, ăn riêng và sinh hoạt riêng, kể cả trong gia đình nếu vợ chồng, con cái có người theo và không theo cũng phải tách ra để làm ăn và sinh hoạt riêng, thậm chí li dị và phân chia tài sản, con cái. Đồng thời, không tham gia các cuộc hội họp chung của cộng đồng, các chương trình, dự án, chính sách phát triển, hỗ trợ của chính quyền và tổ chức xã hội,... Do vậy, sự hiểu biết về xã hội cũng như đời sống kinh tế của những gia đình này đã thấp kém lại gặp nhiều khó khăn hơn. 

Phần lớn các “hiện tượng tôn giáo mới” đều tuyên truyền và thực hành những hoạt động có yếu tố mê tín dị đoan, như: xem tướng số, bói toán về số phận con người, không tham gia các lễ hội và sinh hoạt văn hóa chung của cộng đồng; không thực hiện phong tục tập quán và tín ngưỡng truyền thống của dân tộc, đồng thời phủ nhận các tôn giáo chính thống, kể cả tôn giáo đó là nguồn gốc của mình,... Do đó, đời sống văn hóa của những người tin theo “hiện tượng tôn giáo mới” thường bị bó hẹp và góp phần làm mất đi các giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong bộ phận dân cư này. . . 

Mặt khác, các “hiện tượng tôn giáo mới” còn tuyên truyền và thực hành chữa bệnh không cần dùng thuốc và thăm khám chữa trị ở các cơ sở y tế, mà chỉ cần tin vào đấng siêu linh được tôn thờ và thực tâm siêng năng cầu nguyện sẽ khỏi. Cùng với đó là việc thực hành những phương pháp chữa bệnh mang tính ma thuật, phản khoa học, như: viết lời cầu nguyện ra giấy để đọc sau đó đốt lấy tro hòa nước uống sẽ khỏi bệnh hay tập trung quanh người bệnh để cầu nguyện với niềm tin hết ốm đau. 

Do tồn tại bất hợp pháp nên các buổi sinh hoạt chung của nhóm hay riêng trong nội bộ gia đình thường tổ chức lén lút vào lúc nửa đêm về sáng; những nơi hoang vắng để tránh bị các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương quản lý, đã ảnh hưởng đến thời gian nghỉ ngơi, sản xuất, học tập và sức khỏe của những người tin theo, nhất là trẻ em và người già cũng như gây mất an ninh trật tự cộng đồng. Việc người theo hiện tượng tôn giáo mới cũng phải bỏ ra thời gian, tiền bạc hay của cải vật chất cho những thực hành tôn giáo của họ. 

Đa số các “hiện tượng tôn giáo mới” còn gây ra tình trạng học sinh trong những gia đình tin theo bỏ học, trốn học, không tiếp tục học lên cao,...Đơn cử như trường hợp con trai của Y. N-  bác sĩ và cũng là một trong những đối tượng cầm đầu của tổ chức “Amo Sara” đậu hai trường đại học ở TP. Hồ Chí Minh, nhưng bố mẹ không cho đi để tránh tiếp xúc với người lạ, ở nhà cùng gia đình thực hành “tín ngưỡng” và kết hôn với con gái của người sáng lập ra tổ chức này.

Một số “hiện tượng tôn giáo mới” đã chối bỏ văn minh, truyền thồn văn hóa, đạo đức, thuần phong mỹ tục của người Việt, gây mất đoàn kết trong cộng đồng, có biểu hiện mê tín dị đoan, trái thuần phong mỹ tục. Một số người còn trở thành “thầy lang” chữa bách bệnh cho mọi người, phương pháp chữa bệnh mang nặng mầu sắc mê tín, phản khoa học.

Một số hoạt động của “hiện tượng tôn giáo mới” còn gây ra sự hoang mang trong giáo dục học đường, thậm chí cả cho các bậc phụ huynh. Họ gửi thư tuyên truyền đến cho các em học sinh còn quá ít tuổi, khi mà họ vô tình hoặc cố ý biết tên, địa chỉ các em. Nhất là, trong nội dung thư có nội dung tuyên truyền về “ngày tận thế”, về “thời mạt pháp”, đe dọa nếu nhận được thư mà không viết thư hoặc tuyên truyền cho người khác thì sẽ bị rủi ro, tai nạn, có khi thiệt mạng,... 

Những hành động này gây lo lắng, hoang mang trong nhân dân, nhất là ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa... Trong khi đất nước đang xây dựng chủ nghĩa xã hội, xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc thì những hoạt động đó cản trở không nhỏ, khiến quần chúng nhân dân bất bình, phản đối. 



Nguồn: cand.com.vn