Tuy nhiên, ngay sau khi thông tin được truyền đi, 8 nghiệp đoàn lớn nhất của Pháp đã phát động các cuộc biểu tình và đình công lớn. Giới chuyên gia nhận định, nỗ lực của Tổng thống Emmanuel Macron trong việc thay đổi hệ thống hưu trí tại quốc gia này sẽ gặp phải vô vàn thách thức, từ dư luận xã hội cho tới các đảng phái đối lập.

Theo tuyên bố của Thủ tướng Pháp Elisabeth Borne, độ tuổi về hưu tại nước này sẽ được nâng từ 62 tuổi hiện nay lên 64 tuổi kể từ năm 2030. "Chính phủ đề nghị mọi công dân kéo dài thời gian lao động của mình. Kể từ ngày 1/9 tới đây, độ tuổi nghỉ hưu sẽ tăng dần mỗi năm 3 tháng để đạt 64 tuổi vào năm 2030", bà Elisabeth Borne cho biết.

Thủ tướng Pháp đồng thời nêu rõ, để được hưởng chế độ hưu trí đầy đủ, kể từ năm 2027, công dân Pháp sẽ phải có thời gian làm việc và đóng bảo hiểm xã hội đủ 43 năm, tương đương 172 quý hoặc 44 năm đối với những người lao động trước tuổi 15, nghĩa là đều tăng hơn 2 năm so với quy định hiện nay. Những trường hợp không đủ thâm niên công tác thì sẽ phải làm việc đến năm 67 tuổi. Có một số ngoại lệ cho các ngành nghề phải hoạt động đặc biệt hay dễ bị nguy hiểm như lính cứu hỏa hay binh lính có thể nghỉ hưu ở tuổi 62.

Ngoài ra, dự luật cải cách hưu trí cũng chấm dứt các chế độ nghỉ hưu sớm đối với người lao động trong một số lĩnh vực và tổ chức như ngành đường sắt, điện, khí đốt, Ngân hàng Trung ương Pháp hay là thư ký của các công chứng viên và các thành viên của Hội đồng Kinh tế, Xã hội và Môi trường (CESE). Bù lại, lương hưu tối thiểu cũng sẽ được điều chỉnh tăng lên 1.200 euro/tháng, tương đương 85% mức lương tối thiểu (SMIC).

Bà Elisabeth Borne nhấn mạnh, nỗ lực này nhằm khắc phục tình trạng thâm hụt của các quỹ hưu trí kéo dài 30 năm qua cũng như trong bối cảnh nước Pháp đối mặt với khó khăn chồng chất. Cụ thể, dự luật sẽ giúp hệ thống hưu trí đang thâm hụt khoảng 17 tỷ euro có thể cân bằng trở lại vào năm 2030. Theo Bộ trưởng Kinh tế Pháp, quỹ hưu trí sẽ bị thâm hụt tới 13,5 tỷ euro vào năm 2030 nếu không tiến hành các biện pháp cải cách.

Pháp hiện là một trong những nước châu Âu có hệ thống lương hưu hào phóng nhất trong Liên minh châu Âu (EU) với ngân sách hưu trí chiếm 13,7% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Độ tuổi về hưu tại pháp cũng thấp nhất EU nếu so tuổi về hưu theo luật định ở Đức, Bỉ, Tây Ban Nha là 65 hay ở Đan Mạch là 67.

Hiện ở Pháp có khoảng 42 mức hưu trí khác nhau dành cho người lao động thuộc những ngành nghề khác nhau. Với quan điểm đơn giản hóa hệ thống hưu trí và xóa bỏ bất bình đẳng giữa các chế độ hưu trí, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron từ khi lên cầm quyền năm 2017 đã theo đuổi mục tiêu rút gọn hệ thống lương hưu cồng kềnh đang tồn tại ở Pháp. Theo Tổng thống Macron, hệ thống hưu trí này đã lỗi thời và không thể tiếp tục tồn tại. Ông muốn hướng tới một hệ thống đơn giản, quy định mức lương hưu theo điểm để đảm bảo công bằng cho mỗi người hưởng lương. Và kế hoạch cải cách sẽ cho phép thiết lập một hệ thống hưu trí phổ quát mới, trong đó, người Pháp đóng góp và cùng hưởng các quyền lợi như nhau, đồng thời xóa bỏ các chế độ đặc biệt đang được áp dụng.

Tuy nhiên, các cuộc thăm dò đến nay cho thấy hơn hai phần ba người Pháp không chấp nhận nâng tuổi về hưu. Năm 2019, nỗ lực của ông Emmanuel đã dẫn tới cuộc đình công ngành vận tải dài nhất trong nhiều thập kỷ. Và ông đã hủy bỏ kế hoạch này vào năm 2020 khi đối mặt với các cuộc biểu tình lan rộng và đại dịch COVID-19. Dù vậy, ông đã đặt vấn đề cải cách lương hưu làm trọng tâm trong chiến dịch tranh cử nhiệm kỳ hai vào tháng 4 năm ngoái.

Ngay sau khi dự luật cải cách được công bố, 8 nghiệp đoàn lớn nhất của Pháp đã phát động các cuộc biểu tình và đình công lớn vào ngày 19/1 tới. Lãnh đạo các đảng đối lập cánh tả, cực tả và cực hữu như ông Jean Luc-Mélenchon hay bà Marine Le Pen đồng loạt cho rằng kế hoạch cải tổ hưu trí của chính phủ là bất công.

"Nhìn chung, ý tưởng cải cách không được công chúng ủng hộ, mặc dù nhiều người có thể hiểu rằng nếu chúng ta sống lâu hơn thì chúng ta có thể cần phải làm việc lâu hơn" - ông Bruno Cautres, chuyên gia chính trị tại Đại học Science Po ở Paris chia sẻ. Dự luật cải cách hệ thống hưu trí sẽ được xem xét trong cuộc họp Hội đồng Bộ trưởng vào ngày 23/1, sau đó được xem xét ở cấp Ủy ban Hạ viện kể từ ngày 30/1. Dự luật sẽ được đưa ra biểu quyết ở Hạ viện vào ngày 6/2.

Tuy vậy, giới chuyên gia nhận định rằng không loại trừ khả năng Thủ tướng Pháp Elisabeth Borne phải vận dụng đặc quyền điều 49.3 trong Hiến pháp để thông qua dự luật. Điều 49.3 trong Hiến pháp của nước Pháp quy định, một chính phủ cầm quyền được phép thông qua một dự thảo luật mà không cần một cuộc bỏ phiếu tại Quốc hội. Đây là một ngoại lệ nhằm tránh tình trạng bị đóng băng của một dự thảo luật khi có tranh chấp giữa hai nhánh hành pháp và lập pháp. Nhưng trong trường hợp chính phủ viện dẫn đến điều 49.3 thì Quốc hội có quyền yêu cầu bỏ phiếu tín nhiệm đối với chính phủ. Nếu đa số bất tín nhiệm, chính phủ đương nhiệm sẽ bị giải tán để thành lập một chính phủ mới.

Nhiều nhà phân tích cho rằng, việc cải cách vấp phải phản đối là điều dễ hiểu. Chính vì vậy, giải pháp tốt nhất để giải quyết vấn đề này là dựa vào đối thoại xã hội. Việc trao đổi, thảo luận về các kỳ vọng, những điểm đồng thuận và các vấn đề còn bất đồng trên cơ sở gạt bỏ lợi ích riêng là cách thức duy nhất để các bên có được tiếng nói chung.