Đây là nghi thức đã tồn tại trên 250 năm qua trên hòn đảo tiên tiêu Lý Sơn, nơi còn lưu giữ nhiều giá trị lịch sử về chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.
 

Hàng năm, sau khi đưa ông Công, ông Táo về trời (đêm 23, rạng sáng 24 tháng Chạp), các đình Làng, dinh miếu và các nhà thờ họ trên đảo Lý Sơn đều dựng cây Nêu để đón Tết cổ truyền của dân tộc, theo tục xưa ông bà để lại.

Cờ Tổ quốc được treo trang trọng trên ngọn cây Nêu.

Cây Nêu được làm từ cây tre già, dài khoảng 6 -7 mét, thân được sơn màu đỏ, trên ngọn cây Nêu được gắn thêm đầu chim Phụng (còn gọi là Chim Công) hoặc đầu cá Chép được chạm khắc tinh xảo từ gỗ vông cùng lá cờ Tổ quốc và một lá phướn trên đó viết các câu chữ cầu chúc năm mới an lành. 
 

Trước khi cây Nêu được dựng lên, các bô lão trong làng sẽ tiến hành lễ cúng theo phong tục truyền thống. Mâm cúng với nhiều lễ vật, trong đó không thể thiếu bánh ít lá gai và những sản vật được ngư dân khai thác từ vùng biển Hoàng Sa, Trường Sa. 
 

Đây cũng là dịp để các thế hệ con cháu, họ tộc trên đảo tưởng nhớ bậc tiền nhân có công khai khẩn vùng đất đảo và tri ân cha ông của họ còn nằm lại nơi Hoàng Sa đất mẹ thân yêu. Lá cờ đỏ sao vàng được treo trang trọng trên cây Nêu nhằm khẳng định của chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Các bô lão trên đảo Lý Sơn lưu giữ muôn đời phong tục dựng cây Nêu đón Tết cổ truyền

Theo tâm linh của ngư dân miền biển, cây Nêu cũng là linh vật để bài trừ cái xấu, xua đuổi những điều không may mắn. Ông Trần Thọ, ở thôn Đông, xã An Vĩnh, huyện Lý Sơn cho biết: “Tôi năm nay đã ngoài 70 tuổi và đã chứng kiến làm lễ dựng cây Nêu đón Tết từ thời ông cố. Đây là văn hóa truyền thống của người dân trên đảo, thông qua nghi thức tâm linh này để trừ ma diệt quỷ, với mong muốn tết đến xuân về xóm làng được bình yên, ra khơi thuận buồm xuôi gió, làm ăn phát đạt”.       
 

Từ bao đời nay, cây Nêu là biểu tượng thiêng liêng nhất trong dịp đón năm mới đối với người dân trên đảo Lý Sơn. Theo truyền thuyết, cây Nêu được xem là cây vũ trụ nối liền đất với trời. 
 

Dựng câu Nêu trong năm mới cũng là để đất trời giao hòa, phong thủy tương hợp, con người có cuộc sống tốt hơn. Ông Phạm Quang Ry, hậu duệ của Thủy quân Cai đội Hoàng Sa Phạm Quang Ảnh cho rằng: “Dựng Nêu ngày Tết ngoài dụng ý để trừ ma diệt quỷ, thờ phụng thần linh và vong hồn tổ tiên, nó còn có ý nghĩa là để mời rước các vị thần linh, các vị tiền bối về đón năm mới với người dân trên đảo”.

Khi ông Táo về trời thì cây Nêu được dựng lên ở các đình làng, nhà thờ họ tộc trên đảo Lý Sơn

Ông Lê Văn Ninh, Phó chủ tịch UBND huyện Lý Sơn cho biết: “Để phát huy giá trị văn hóa truyền thống của địa phương, chính quyền huyện Lý Sơn vận động người dân gìn giữ, bảo tồn nghi thức đặc sắc này. Biểu tượng được gắn trên cây Nêu còn thể hiện ý chí quật cường của các bậc tiền nhân đã có công đi giữ đảo, bảo vệ chủ quyền biển đảo cho Tổ quốc.
 

Ngày nay, nhiều ngư dân ở đảo Lý Sơn cũng thực hiện nghi thức dựng cây Nêu trên tàu cá sau khi trở về đảo đón Tết. Cây Nêu như tiếp thêm sức mạnh để ngư dân Lý Sơn hướng về Hoàng Sa, Trường Sa mưu sinh và bảo vệ vùng biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc, ở đó có xương có máu của nhiều thế hệ người dân Lý Sơn.

Nguồn cand.com.vn