Tội ác bên đường mòn

Tối 3/10/2020, người dân thôn Na Kinh, xã Na Khê (huyện Yên Minh, tỉnh Hà Giang) tình cờ phát hiện tại khu vực ngã tư con đường mòn liên thôn giữa vùng đồi núi hoang vắng có một nam thanh niên bất tỉnh với nhiều thương tích ở vùng đầu, gần đó có một chiếc xe máy và một chiếc mũ lưỡi trai rơi trên đường. Nạn nhân được đưa vào bệnh viện cấp cứu nhưng đã tử vong trên đường di chuyển. Tin tức được cấp báo về Công an huyện Yên Minh, sau đó là các đơn vị nghiệp vụ Công an tỉnh Hà Giang. Hội đồng khám nghiệm được thành lập, lực lượng điều tra với chủ công là Phòng CSHS, phối hợp với Công an huyện tiến hành các biện pháp cấp bách tại hiện trường.

Trung tá Lê Minh Tuấn - (Phó đội trưởng, Phòng CSHS) kể: “Nhận tin báo, chúng tôi khẩn trương hành quân đến hiện trường. Khi đó nạn nhân đã được đưa đi cấp cứu nhưng đã không qua khỏi. Tại vị trí được xác định là hiện trường sự việc vẫn đọng lại vũng máu, bên cạnh đó có một chiếc mũ lưỡi trai. Kết quả khám nghiệm tử thi, xác định nạn nhân bị tác động vào vùng đầu gây vỡ vụn xương sọ não. Những dấu vết để lại tại hiện trường và trên tử thi cho phép nhận định sự việc có dấu hiệu một vụ án giết người và thủ phạm đã ra tay rất tàn bạo, quyết liệt. Khó khăn rất lớn đối với lực lượng điều tra lúc này là án mạng xảy ra trong đêm tối ở khu vực biên giới, giữa vùng đồi núi hoang vu, địa hình hiểm trở, không có nhà dân, không có nhân chứng”.

Trong lúc hội đồng khám nghiệm khẩn trương triển khai hoạt động thu thập dấu vết, vật chứng tại hiện trường và giải phẫu tử thi xác định nguyên nhân chết, thì lực lượng điều tra hình sự Công an tỉnh Hà Giang, cùng đội CSHS Công an huyện Yên Minh, Công an các xã giáp ranh tiến hành các biện pháp rà soát, nắm tình hình để truy xét thủ phạm theo dấu vết nóng.

Khẩn trương rà soát truy tìm tung tích nạn nhân, cơ quan điều tra xác định người bị hại là anh Vi Quang Hà, sinh năm 1998, trú tại thôn Trung Sơn, xã Trung Thành, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang.

Tin về vụ án mạng bất ngờ xảy ra ở địa bàn giáp biên giới vốn khá bình yên, chẳng mấy chốc đã loang ra, gây xôn xao dư luận trong nhân dân. Ban Giám đốc Công an tỉnh Hà Giang ra mệnh lệnh, chỉ đạo lực lượng nghiệp vụ, phối hợp với Công an huyện Yên Minh cùng các đơn vị trực thuộc cần khẩn trương tiến hành điều tra, xác minh làm rõ thủ phạm để nhanh chóng ổn định tình hình, trấn an dư luận.

Chiếc mũ “biết nói”

Công tác điều tra trọng án trên rẻo cao có những khó khăn rất đặc thù, khác với địa bàn đô thị, đó là thường không có sự hỗ trợ của các phương tiện điện tử như camera an ninh tại các địa điểm công cộng, hay nhà dân xung quanh hiện trường ghi lại diễn biến sự việc hay quá trình di chuyển của nạn nhân và thủ phạm. Trong khi hoạt động truy xét thủ phạm gây trọng án rất cần những manh mối hình ảnh phản ánh về tội phạm và nghi can. Hơn nữa địa bàn miền núi thường rất rộng lớn, dân cư thưa thớt, địa hình hiểm trở nên việc rà soát, tìm nhân chứng vô cùng khó khăn. Trong nhiều vụ án, nhất là tội ác xảy ra nơi “thâm sơn cùng cốc”, hầu như không có nhân chứng, người biết việc. Chưa kể đến rào cản ngôn ngữ, phong tục tập quán ở vùng đồng bào dân tộc, khiến cho việc nắm tình hình, khai thác thông tin vụ án từ người dân bản địa càng trở nên khó khăn. Hoạt động ba cùng (cùng ăn, cùng ở, cùng làm việc) với dân để khai thác những hiểu biết về vụ án của họ nhiều khi không mang lại kết quả như mong muốn do cán bộ không thông thạo tiếng nói và văn hóa của đồng bào. Đó là những trải nghiệm thực tế của tôi sau nhiều năm tháng làm công tác điều tra trọng án trên rẻo cao trước đây.

Trở lại với cuộc truy xét của Công an tỉnh Hà Giang, sau khi dựng được tung tích nạn nhân, những phán đoán về tính chất vụ án dựa trên dấu vết, vật chứng thu tại hiện trường, các thương tích để lại trên tử thi, cùng các đặc điểm nhân thân, nghề nghiệp của người bị hại… được đặt ra. Lúc này khả năng nạn nhân bị giết để cướp tài sản, hay do các mâu thuẫn, ghen tuông tình ái đã được loại trừ, bởi vì tài sản của nạn nhân là chiếc xe máy vẫn nguyên vẹn tại hiện trường, đồng thời qua nắm tình hình không thấy anh Hà có vấn đề gì đáng lưu ý trong các mối quan hệ gia đình, tình cảm nam nữ.

Đẩy mạnh công tác nắm tình hình, trinh sát hình sự nắm được nguồn tin quan trọng về người bị hại, đó là anh Hà có nhiều mối quan hệ phức tạp. Trước khi bị giết hại, Hà làm nghề cho vay lãi nặng.

Thông tin này mở ra hướng truy xét bám theo các quan hệ vay mượn tiền nong của nạn nhân, vì trên thực tế đã xảy ra nhiều vụ con nợ giết người cho vay để “xù” nợ, hoặc phạm tội tại thời điểm phát sinh những mâu thuẫn, cãi vã, do người vay không trả nợ đúng hẹn, hoặc cố tình chây ì không muốn trả dẫn đến xung đột giữa các bên tham gia giao dịch đó.

Việc xác định đúng tính chất vụ án có vai trò đặc biệt quan trọng, giúp định hướng hoạt động điều tra có trọng tâm, trọng điểm, tránh được những “động tác thừa” làm mất đi “thời gian tính” trong công tác truy xét thủ phạm.

Thượng tá Hoàng Văn Thìn - (Phó trưởng phòng CSHS) nhớ lại: quá trình họp án, Ban chỉ đạo điều tra đã xây dựng giả thiết về số lượng hung thủ căn cứ vào thương tích để lại trên tử thi và nhận định về đặc điểm của vật gây vết (công cụ gây án). Theo đó kẻ thủ ác nhiều khả năng chỉ có một tên. Hướng truy xét lúc này đi sâu tìm hiểu về các mối quan hệ làm ăn, vay mượn tiền của nạn nhân. Một hướng điều tra khác đó là truy nguyên nguồn gốc của chiếc mũ lưỡi trai rơi tại hiện trường, vì nếu đó là đồ vật của thủ phạm, sẽ có ý nghĩa rất lớn cho hoạt động điều tra. Tất nhiên, cũng chưa thể loại trừ khả năng chiếc mũ đó xuất hiện một cách ngẫu nhiên, do ai đó đánh rơi tại khu vực hiện trường trước hoặc sau thời điểm vụ án xảy ra. Trong truy xét trọng án, cần phải tính đến mọi khả năng, tiến hành kiểm tra để có căn cứ khẳng định, hoặc phủ định những tình tiết mà nhìn qua tưởng chừng như có liên quan đến vụ án.

Kết quả xác minh tại gia đình nạn nhân cho phép xác định chiếc mũ lưỡi trai màu sẫm thu được cạnh vũng máu tại hiện trường không phải là của anh Hà, như vậy, rất có thể chiếc mũ này gắn với vụ án, không loại trừ đó chính là mũ của hung thủ, vì sự xuất hiện của nó tại hiện trường, ngay ở nơi nạn nhân bị đánh đến bất tỉnh nhân sự, hẳn là không bình thường.

Một thuận lợi nữa đó là qua nắm tình hình, trinh sát được biết người dân vùng này rất hiếm người đội chiếc mũ kiểu này, nên người sở hữu nó hẳn là đã gây sự chú ý với những người xung quanh.

Đẩy mạnh công tác nắm tình hình, sử dụng các biện pháp nghiệp vụ chuyên sâu, cuối cùng các trinh sát nhận được nguồn tin chủ nhân của chiếc mũ đó là Hoàng Văn Thái, một nam thanh niên sống tại thôn Na Kinh, (xã Na Khê, huyện Yên Minh, Hà Giang). Tiến hành xác minh việc sử dụng thời gian trong thời điểm xảy ra vụ án thấy Thái có chứng cứ ngoại phạm. Bản thân anh ta cũng thừa nhận đó là mũ của mình, nhưng đã cho bạn là Hoàng Văn Nình - (sinh năm 1991, cùng trú tại thôn Na Kinh với Thái) mượn.

Trung tá Lê Minh Tuấn kể: “Tiến hành xác minh, có căn cứ xác định trước khi vụ án xảy ra 1 ngày (tức ngày 2/10/2020) Thái cùng một số bạn bè đã chơi bi-a tại một quán ở gần đó. Tại đây, đối tượng Hoàng Văn Nình đã mượn chiếc mũ của Thái cùng một đôi giày thể thao để đi chơi. Anh ta có chụp ảnh và đăng lên Zalo. Đây là một manh mối rất quan trọng vì kiểm tra zalo của Nình xác định đúng là anh ta đã đội cái mũ nói trên, thời điểm đăng tải hình ảnh lên mạng vào chiều 2/10. Khi chúng tôi kiểm tra thì đối tượng đã vắng mặt tại nơi cư trú. Nắm tình hình về Nình, được biết dù gia cảnh rất khó khăn, bố mất sớm nhưng anh ta không chí thú làm ăn đỡ đần mẹ, không có nghề nghiệp ổn định, thường xuyên chơi bời lêu lổng, tụ tập gây mất an ninh trật tự ở xóm thôn. Một điểm bất minh về hành vi đó là từ hôm vụ án xảy ra, Nình đã vắng nhà không có lý do, cũng không liên lạc với gia đình. Ban chỉ đạo điều tra nhận định rất có khả năng Nình trực tiếp liên quan đến cái chết của anh Hà”.

Động cơ đê hèn

Đi sâu nghiên cứu về Nình, các trinh sát nhận được thông tin trước thời điểm vụ án xảy ra không lâu, anh ta vay của nạn nhân Hà số tiền khoảng 12 triệu đồng và đã “nướng” vào thú vui cờ bạc và nhậu nhẹt với bạn bè. Hà đã nhiều lần đòi nợ nhưng Nình không trả. Ban chỉ đạo điều tra nhận định rất có thể Nình đã ra tay sát hại anh Hà liên quan đến khoản nợ này. Có thể đối tượng giết nạn nhân để “bùng, chạc”, hoặc do tức tối, giận dữ khi bị anh Hà đòi nợ.

Tổng hợp nhiều nguồn tài liệu, cho phép xác định Hoàng Văn Nình chính là nghi can số 1 của vụ án, nhưng hắn đang ở đâu? Mệnh lệnh khẩn trương bắt giữ, điều tra làm rõ tội ác của Nình được Ban Giám đốc Công an tỉnh Hà Giang quán triệt với Ban chỉ đạo điều tra vụ án. Từ đây, lực lượng CSHS Công an tỉnh và Công an huyện Yên Minh đã huy động tối đa quân lực, tập trung cho nhiệm vụ truy lùng kẻ thủ ác. Bằng những biện pháp nghiệp vụ chuyên sâu, hành tung và lộ trình di chuyển của nghi can được dựng lên.

Thượng tá Hoàng Văn Thìn cho biết: “Để khẩn trương bắt giữ đối tượng, trên cơ sở đánh giá tên Nình chưa trốn xa mà vẫn quanh quẩn trên địa bàn, có thể ẩn náu trong rừng, không có thức ăn, nguồn tiếp tế nhu yếu phẩm, khi bị đói chắc chắn đối tượng sẽ phải mò về nhà. Trên cơ sở nhận định này, chúng tôi triển khai lực lượng mật phục 24/24 quanh khu vực nhà Nình. Khoảng 4 giờ sáng hôm đó Nình đã lén lút trở về nhà thì sa vào trận địa phục kích và bị các trinh sát đã ập đến bắt gọn”.

Tại cơ quan điều tra, trước những chứng cứ đanh thép, Nình đã phải khai nhận về hành vi giết người man rợ của mình. Theo đó, Nình có vay của anh Hà số tiền 12 triệu đồng để tiêu xài cá nhân. Đến hẹn không có tiền trả cả gốc và lãi là 35 triệu đồng, nên anh Hà rất bực tức và nhiều lần chửi mắng Hà để đòi nợ. Điều này khiến Nình rất ấm ức và nảy sinh ý định giết anh Hà cho bõ tức, đồng thời để quỵt khoản nợ trên. Tối 3/10/2020, Nình dắt theo cây gậy sắt 3 khúc, chủ động hẹn gặp anh Hà tại con đường mòn thuộc thôn Na Kinh, xã Na Khê, huyện Yên Minh để trả nợ. Tại đây hai người lời qua tiếng lại cãi vã nhau, Nình bất ngờ dùng gậy vụt liên tiếp nhiều nhát vào đầu anh Hà, khiến nạn nhân choáng váng gục xuống đường.

Sau khi gây án, Nình đã bỏ trốn sang địa bàn khác do lo sợ bị phát hiện. Khi lén lút trở về nhà định lấy đồ để bỏ trốn xa thì bị cơ quan điều tra bắt giữ, kết thúc hành trình 48 giờ trốn chạy kể từ khi gây tội ác.

Cuộc điều tra ấy đã khép lại chóng vánh sau những quyết tâm cao độ, cùng bản lĩnh nghiệp vụ của lực lượng điều tra hình sự nơi địa đầu Tổ quốc.

Nguồn: cand.com.vn