“Đầu bài” nan giải

Tiếp nhận tin báo từ cơ sở, Công an huyện Đông Anh đã triển khai các biện pháp cấp bách tại hiện trường và báo cáo các đơn vị nghiệp vụ Công an thành phố. Hội đồng khám nghiệm khẩn trương tiếp cận hiện trường tiến hành pháp y tử thi, truy tìm dấu vết trong lúc lực lượng điều tra trọng án thuộc Phòng CSHS cùng Đội CSHS, Công an huyện Đông Anh triển khai nắm tình hình về vụ án, truy xét thủ phạm theo dấu vết nóng.

Trung tá Phùng Huy Thái - (Đội trưởng Đội khám nghiệm hiện trường, Phòng Kỹ thuật hình sự) kể: “Nạn nhân tử vong trong tư thế nằm ngửa, trên thi thể có 1 vết thương tại vùng cổ, 3 vết thương ở ngực, lưng và sườn do dao nhọn gây nên. Thời gian chết được xác định vào tối hoặc đêm ngày 16/7/2023. Địa điểm phát hiện tử thi là trong lùm cây bên cạnh con đường dẫn tới nghĩa trang thôn Bầu. Khu vực này vào buổi tối rất vắng vẻ, không có người qua lại, cũng không có đèn đường. Tại hiện trường không thu được dấu vết đường vân tay, dấu chân do sự việc xảy ra trên đường bê tông, cũng không thu giữ được giấy tờ tùy thân hoặc đồ vật, tài sản của nạn nhân”.

Tuy nhiên, có một manh mối rất quan trọng ở ngay trên thi thể nạn nhân. Trung tá Hoàng Thế Hiển - (Đội trưởng Đội điều tra Trọng án, Phòng CSHS) cho biết đó là trên tay trái bị hại có xăm dòng chữ “Đặng Đông Dương 1998”. Ngoài ra, nạn nhân mặc ngoài chiếc áo có in logo xe công nghệ “Be”, trên đầu vẫn đội mũ bảo hiểm, đeo khẩu trang, đi đôi dép lê màu đen có chữ Lacoste. Từ những thông tin này, lực lượng phá án đặt giả thiết nạn nhân là tài xế xe ôm công nghệ, bị hung thủ trong vai khách thuê chở đến khu vực hiện trường rồi giết hại để cướp xe. Như vậy tính chất vụ án là giết người, cướp tài sản. Mặt khác, chọn địa điểm đường vào nghĩa trang để gây án chứng tỏ kẻ thủ ác khá am hiểu địa bàn, không loại trừ là người địa phương, vì nơi phát hiện tử thi không phải tuyến giao thông nên có thể loại trừ người vãng lai.

Từng tham gia nhiều chuyên án điều tra các vụ “giết cướp xe ôm” trong những năm tháng làm CSHS trước đây, tôi hiểu án mạng trên tuyến giao thông là “đầu bài” hết sức “xương xẩu” với người làm nghề. Khó khăn chồng chất vì không biết nạn nhân và hung thủ gặp nhau ở đâu, khi nào và đi về đâu. Hơn nữa, giữa các bên thường không có quan hệ quen biết, hung thủ thường chủ động điều nạn nhân chở mình đến nơi vắng vẻ mới ra tay giết hại, nên hầu như không có nhân chứng. Mặt khác quỹ thời gian có mặt tại hiện trường thường rất nhanh chóng, nên dấu vết để lại thường rất ít ỏi, mờ nhạt hoặc không thu được… Vì vậy lực lượng phá án luôn phải “chắt chiu” mọi giá trị thông tin thu được từ hiện trường, tử thi, vật chứng… để xây dựng giả thiết điều tra và tổ chức xác minh. Mấu chốt trong khám phá các vụ “cướp của, giết người” trên tuyến giao thông, phải xác định được điểm “chập” nhau đầu tiên của nạn nhân và thủ phạm. Mà cánh xe ôm thì thường có mặt đón khách tại các đầu mối giao thông công cộng như ngã ba, ngã tư, nhà ga, bến tàu, bến xe… Có “ra” được điểm xuất phát, mới từng bước dựng được lộ trình di chuyển để phát hiện manh mối thủ phạm.

Nhận định chính xác

Cuộc truy xét này sở dĩ thành công là bởi nhận định chính xác về tính chất vụ án. Thượng tá Đặng Việt Quảng - (Phó trưởng phòng CSHS, người trực tiếp chỉ đạo cuộc điều tra) cho biết: “Tiến hành truy xét thủ phạm theo dấu vết nóng, chúng tôi đã chỉ đạo CBCS tham gia chuyên án đồng loạt tỏa đi các hướng. Mũi thứ nhất tập trung dựng tung tích nạn nhân. Các mũi khác tổ chức nắm tình hình; trích xuất dữ liệu camera tại khu vực đầu mối giao thông, bến xe khách, xe buýt nhằm phát hiện lộ trình di chuyển của nạn nhân và đối tượng. Song hành với đó, việc phát động phong trào toàn dân tố giác tội phạm; truy tìm chiếc xe máy là tang vật của vụ án; rà soát, dựng danh sách, xác minh việc sử dụng thời gian của các đối tượng tù tha, tiền án, tiền sự, nghiện ma túy, cờ bạc, hoạt động hiện hành…được triển khai quyết liệt, khẩn trương. Tất cả các đối tượng “có thể gây án” đều phải xác minh, chỉ được phép loại khỏi diện nghi vấn khi có căn cứ ngoại phạm…”.

Lúc này dưới sự chỉ đạo của Ban Giám đốc Công an TP Hà Nội, lực lượng phá án cùng các đơn vị phối hợp được lệnh phải khẩn trương điều tra làm rõ và truy bắt bằng được kẻ thủ ác.

Không lâu sau, tung tích nạn nhân đã được làm rõ. Đó là anh Đặng Đông Dương - (SN 1998, trú tại thôn Mè, xã Sơn Lai, huyện Nho Quan, Ninh Bình, ở trọ tại Xuân Đỉnh, Bắc Từ Liêm, Hà Nội). Anh Dương làm nghề lái xe ôm công nghệ cho hãng Be, chiếc xe máy bị cướp nhãn hiệu Honda Winner, BKS: 35N1-452.79. Qua rà soát camera, phát hiện hung thủ đón xe anh Dương tại bến xe Mỹ Đình vào khoảng 20h45 ngày 16/7, hướng di chuyển về phía cầu Thăng Long rồi rẽ xuống thôn Bầu. Sau đó, hình ảnh camera cho thấy có một đối tượng từ hiện trường đi xe máy ra rồi đi lòng vòng qua rất nhiều tuyến đường.

Trung tá Hoàng Thế Hiển nhớ lại: “Sau khi dựng được lộ trình di chuyển của nạn nhân và đối tượng, từ hình ảnh được camera ghi lại, chúng tôi chỉ đạo CBCS tham gia chuyên án tổ chức rà soát nhằm phát hiện người có thể nhận diện hung thủ. Đồng thời tiến hành so sánh, đối chiếu hình ảnh với các đối tượng trong diện xác minh, quản lý nghiệp vụ để tìm ra các đặc điểm tương đồng, nhằm dựng lên đối tượng hiềm nghi nổi. Một việc khác là tiến hành rà soát tất cả các điểm cầm đồ, đặc biệt là cửa hàng mua bán xe máy cũ, các điểm sửa chữa xe máy, đối tượng có tiền án, tiền sự liên quan tới hành vi “tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có” trên địa bàn huyện Đông Anh và các huyện giáp ranh. Phòng CSHS đã ra ngay thông báo truy tìm đối tượng và vật chứng vụ án, gửi đến Công an các đơn vị, địa phương trong toàn thành phố và các địa bàn giáp ranh..

Việc rà soát đối tượng trong diện nghi vấn đã có lúc làm anh em “mừng hụt”. Trung tá Phạm Xuân Thiên - (Đội phó đội CSHS, Công an huyện Đông Anh) kể: “Qua rà soát các đối tượng nổi trên địa bàn, chúng tôi phát hiện đối tượng Nguyễn Văn L. sinh năm 1991, từng có tiền án về tội cướp và đã có hai lần đi cai nghiện ma túy bắt buộc, lại vừa chấp hành xong hình phạt tù ra trại tháng 3/2023. Sau khi về địa phương  tuy không có công ăn việc làm, nhưng L. có một số biểu hiện bất minh về kinh tế, như là có xe máy  và thường xuyên tụ tập với bạn bè uống rượu bia, hát hò. Điểm khiến chúng tôi càng thêm nghi vấn là đối tượng vẫn nghiện ma túy, thường vào “chích choác” tại khu vực nghĩa trang Kim Chung (hiện trường vụ án). Ngay khi có tin L. đang ở Ninh Bình, một mũi trinh sát xuống tìm kiếm đối tượng để xác minh việc sử dụng thời gian trong ngày xảy ra vụ án. Kết quả thu được chứng cứ ngoại phạm nên L được loại ra khỏi diện nghi vấn liên quan đến vụ án”.

 Lúc này, mũi trinh sát của Thiếu tá Nguyễn Tuấn Anh - (Đội điều tra trọng án, Phòng CSHS) phát hiện thông tin có đối tượng sử dụng chiếc xe máy có đặc điểm tương đồng với xe máy của nạn nhân, di chuyển đến xã Mê Linh (huyện Mê Linh, Hà Nội). Các trinh sát xác định đối tượng nghi vấn đã đi vào bên trong thôn Hạ Lôi khoảng 1 tiếng đồng hồ rồi mới quay ra. Như vậy, rất có thể đối tượng có quan hệ tại chỗ. Tiến hành xác minh, xác định trong thôn có anh Nguyễn Văn H có thể liên quan đến đối tượng nghi vấn, nhưng H đã chuyển nhà xuống ở tại quận Thanh Xuân. Mất nhiều công sức tìm kiếm, cuối cùng lực lượng phá án đã tìm ra H. Từ đây, một cái tên mới đã xuất hiện trong chuyên án. Đó là Lê Văn Công, bạn của H. Tổ chức xác minh sâu tại thôn Hạ Lôi, một người dân cung cấp cho các trinh sát hình ảnh thu được từ camera nhà mình về kẻ đã đi chiếc xe trông giống như xe của nạn nhân Dương.

Hung thủ lộ diện

Qua so sánh hình ảnh, thấy Lê Văn Công và kẻ lạ mặt kia là một người, và chiếc xe đó chính là tang vật của vụ án. Tổng hợp kết quả điều tra, có căn cứ xác định Lê Văn Công - (SN 1990, trú tại thôn Nhuế, xã Kim Chung, huyện Đông Anh), chính là nghi can số 1 của vụ án. Lệnh bắt giữ khẩn cấp đối tượng phát ra, các tổ công tác đã tổ chức truy lùng, khóa tay đối tượng để ngăn chặn việc Công bỏ trốn.

Tại cơ quan điều tra, Lê Văn Công khai do không có nghề nghiệp ổn định và cần tiền tiêu xài, nên y đã nảy sinh ý định cướp tài sản của lái xe ôm. Khoảng 20 giờ ngày 16/7/2023, Công dắt theo dao nhọn, đi bộ một mình quanh khu vực bến xe Mỹ Đình để tìm kiếm mục tiêu. Khi gặp anh Dương đang đứng đón khách, y đã thuê nạn nhân với giá 100 nghìn đồng bảo chở về thôn Bầu, xã Kim Chung. Là người địa phương, Công thông thuộc địa hình, địa vật trong thôn, biết con đường bê tông dẫn ra nghĩa trang vào ban đêm rất vắng vẻ, thuận tiện cho việc cướp xe.

Khi xe đến thôn Bầu, Công đã bảo anh Dương rẽ vào đường đi ra nghĩa trang. Đang đi Công bảo anh Dương dừng xe rồi rút dao đâm liên tiếp. Thấy nạn nhân ngã gục xuống đất, Công cướp xe rồi tẩu thoát cho đến khi bị lực lượng Công an phát hiện, bắt giữ.

Chia sẻ về những bài học kinh nghiệm rút ra từ thành công của cuộc truy xét thủ phạm gây ra vụ trọng án này, Thượng tá Đặng Việt Quảng nói: “Chúng tôi đã khám phá nhiều vụ trọng án, nhưng không có vụ nào giống vụ nào. Tuy nhiên, có điểm chung dẫn đến thắng lợi của công tác điều tra, đó là phải đánh giá, nhận định đúng về tính chất vụ án từ những thông tin tội phạm để lại hiện trường và tử thi hay vật chứng. Việc xây dựng giả thiết điều tra có vai trò vô cùng quan trọng. Chỉ khi có giả thiết đúng về tính chất vụ án, diện thủ phạm, công cụ gây án, xây dựng được kế hoạch điều tra khoa học, bám sát thực tiễn.. thì hoạt động truy xét mới thu được kết quả. Nếu như nhận định sai, công tác điều tra sẽ mất đi “thời gian tính” vì lạc hướng, khiến án có thể lâm vào câu dầm bế tắc”.

Đưa ra những khuyến cáo phòng ngừa tội phạm cướp đối với tài xế xe ôm, Thượng tá Quảng cho biết trong nhiều vụ án nạn nhân cũng có lỗi. Đó là sự chủ quan, mất cảnh giác, dễ dãi trong việc đón nhận khách. Theo ông, khi có khách thuê chở đến những nơi vắng vẻ, trong điều kiện đêm tối, bản thân lại không thông thạo địa hình, thì các bác tài cần phải cảnh giác cao độ. Có thể yêu cầu khách đưa tiền trước; gọi những người cùng làm đến chứng kiến việc thỏa thuận chuyên chở, chụp ảnh chân dung hoặc giấy tờ tùy thân của khách bằng điện thoại rồi công khai gửi cho bạn bè, người thân trước mặt khách, giải thích đó là vì lý do an toàn.

Nếu tài xế có những động tác này, có thể kẻ dự mưu giết người cướp xe sẽ chùn tay, vì chúng hiểu rằng nhiều người đã biết thông tin lai lịch và lưu lại hình ảnh của mình, nếu như gây án sẽ không thể thoát khỏi sự truy lùng, bắt giữ, xử lý của cơ quan chức năng.

Nguồn: cand.com.vn