Đại biểu Bùi Sỹ Lợi phát biểu trong phiên thảo luận sáng 26-10.

Ngày 26-10,Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Bộ luật tố tụng dân sự (sửa đổi).

Theo báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Bộ luật tố tụng dân sự (sửa đổi)do Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Văn Hiện trình bày, một số ý kiến cho rằng, VKSND là cơ quan thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp nên VKSND là cơ quan tiến hành tố tụng.

Trong khi đó, một số đoàn đại biểu Quốc hội cho rằng, trong tố tụng dân sự, VKSND thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn kiểm sát hoạt động tư pháp, không trực tiếp tiến hành các hoạt động tố tụng do vậy VKSND là cơ quan tham gia tố tụng.

Về vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, theo quy định tại khoản 1 Điều 107 của Hiến pháp năm 2013, thì VKSND thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp. Chức năng kiểm sát hoạt động tư pháp của VKSND; nhiệm vụ, quyền hạn của VKSND khi kiểm sát việc giải quyết vụ án hành chính, vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật được quy định tại Điều 4 và Điều 27 của Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014. Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị tiếp tục xác định VKSND là cơ quan tiến hành tố tụng dân sự như quy định tại Điều 39 của Bộ luật tố tụng dân sự hiện hành và dự thảo Bộ luật tố tụng dân sự (sửa đổi) trình Quốc hội kỳ họp thứ 9.

Tuy nhiên, qua thảo luận, có ý kiến trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng,theo quy định của Hiến pháp năm 2013 và Luật tổ chức VKSND năm 2014 thì cần xác định lại vị trí của VKSND trong tố tụng dân sự là cơ quan kiểm sát việc giải quyết vụ án dân sự với lý do: Bộ luật tố tụng dân sự năm 2004 (được sửa đổi, bổ sung năm 2011) đã bỏ quy định về quyền khởi tố vụ án dân sự của VKSND mà trước đây Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án dân sự năm 1989 có quy định, hiện hành chỉ quy định VKSND có quyền kiến nghị khởi kiện vụ án dân sự. Vì vậy, theo quy định của pháp luật hiện hành, VKSND không thực hành quyền công tố, không khởi tố vụ án dân sự, không chủ trì thực hiện bất kỳ một giai đoạn tố tụng dân sự nào, mà chỉ kiểm sát hoạt động tư pháp trong tố tụng dân sự.

Về sự tham gia phiên tòa, phiên họp giải quyết vụ việc dân sự của VKSND, nhiều ý kiến tán thành giữ nguyên như quy định tại Điều 21 của bộ luật hiện hành. Một số ý kiến cho rằng VKSND chỉ tham gia các phiên tòa sơ thẩm đối với những vụ án có đối tượng tranh chấp là tài sản công, lợi ích công cộng hoặc có đương sự là người chưa thành niên, người có nhược điểm về thể chất, tâm thần.

Theo ông Nguyễn Văn Hiện, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị nghiên cứu, tiếp thu theo loại ý kiến thứ nhất, giữ nguyên như quy định tại Điều 21 của dự thảo. Đồng thời, để bảo đảm cho việc xét xử, giải quyết vụ án dân sự được nhanh chóng, kịp thời, đề cao trách nhiệm của Kiểm sát viên, VKSND, đề nghị quy định đối với trường hợp Kiểm sát viên được Viện trưởng phân công tham gia phiên tòa mà vắng mặt thì Hội đồng xét xử vẫn tiến hành việc xét xử, không hoãn phiên tòa.

Về việc phát biểu quan điểm của VKSND tại phiên tòa sơ thẩm, một số ý kiến cho rằng VKSND chỉ có quyền phát biểu và kiểm sát việc giải quyết vụ án dân sự, không phát biểu đề xuất quyết định giải quyết vụ án. Một số ý kiến khác cho rằng VKSND có quyền đề xuất quyết định giải quyết vụ án.

Theo ông Nguyễn Văn Hiện, quy định về việc phát biểu quan điểm của VKSND tại phiên tòa, phiên họp cần căn cứ vào quyền hạn, nhiệm vụ của VKSND theo quy định của Hiến pháp năm 2013 và Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014.

Để bảo đảm tính thống nhất với quy định của Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân, Luật tổ chức Tòa án nhân dân và quy định của Hiến pháp năm 2013, Ủy ban thường vụ Quốc hội đề nghị tiếp thu, chỉnh lý lại như quy định tại Điều 262 của dự thảo như sau:

“Sau khi những người tham gia tố tụng phát biểu tranh luận và đối đáp xong, Kiểm sát viên phát biểu ý kiến về việc giải quyết vụ án, việc tuân theo pháp luật của Thẩm phán, Hội đồng xét xử, Thư ký Tòa án và của người tham gia tố tụng dân sự trong quá trình giải quyết vụ án cho đến trước thời điểm Hội đồng xét xử nghị án.”