Các đồng chí: Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Trần Hồng Hà, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ đã đến dự tọa đàm. Cùng dự tọa đàm có các đồng chí lãnh đạo đại diện các ban, bộ, ngành, các hội VHNT Trung ương và Hà Nội, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà nghiên cứu lý luận, phê bình VHNT.
Phát biểu đề dẫn tọa đàm, PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ, Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình VHNT Trung ương khẳng định: Đề cương về văn hóa Việt Nam ngay từ khi ra đời đã khẳng định tư duy, tầm nhìn, trí tuệ, bản lĩnh của Đảng ta về cách mạng và văn hóa; như ngọn đèn pha soi rọi cho những người cộng sản và toàn dân nhìn thấy con đường mình đang đi và sẽ đi tới; động viên, thức tỉnh, dẫn đường giới trí thức, văn nghệ sĩ, những người nặng lòng với đất nước dấn thân cùng Đảng Cộng sản Đông Dương để cứu nước, cứu dân hăng hái tham gia mặt trận văn hóa, tư tưởng; không bi quan, dao động, không bị ru ngủ bởi luận điệu và luận thuyết sai trái, lừa gạt của chế độ phát xít, thực dân. Đề cương khẳng định “văn hóa dân tộc Việt Nam sẽ do cách mạng dân chủ giải phóng thắng lợi mà được cởi mở xiềng xích và sẽ đuổi kịp văn hóa tân dân chủ thế giới”.
Bên cạnh những giá trị căn cốt, có tính dẫn đường, chỉ lối cho đến hôm nay, Đề cương cũng có những mặt hạn chế khó tránh khỏi. Tọa đàm lần này tập trung nghiên cứu, trao đổi về Đề cương với phạm vi vấn đề bao gồm cả tư tưởng, học thuật, nghệ thuật, nhưng chú ý nhiều hơn cho lĩnh vực học thuật và nghệ thuật (văn học và nghệ thuật). Từ đó, làm rõ sự phát triển tư duy lý luận của Đảng đối với VHNT 80 năm qua; những thành tựu và bài học quan trọng, nổi bật mà chúng ta có được; Đảng ta đã quán triệt, vận dụng, bổ sung và phát triển những tư tưởng, quan điểm của Đề cương trong chặng đường 80 năm. Tọa đàm tập trung nhiều hơn cho việc đánh giá sự ảnh hưởng của Đề cương về văn hóa đối với văn hóa nói chung, với sự phát triển của văn hóa, văn nghệ nước nhà 80 năm qua, những thành tựu nổi bật của nền VHNT chúng ta đã gặt hái được; những đề xuất, kiến nghị quan trọng, cấp thiết hôm nay với Đảng và Nhà nước.
Tại tọa đàm, nhiều ý kiến tâm huyết của các đại biểu đã cùng phân tích làm rõ quan điểm cơ bản về văn hoá, văn nghệ và giá trị lý luận, thực tiễn sâu sắc, lâu bền của Đề cương. Nhiều tham luận đồng thời làm rõ quá trình kế thừa, vận dụng và phát triển những nội dung quan trọng của Đề cương trong việc xây dựng và phát triển tư duy lý luận văn nghệ Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử; tập trung phân tích sâu sắc quá trình vận dụng, sáng tạo và phát triển của đường lối văn nghệ thời kỳ đổi mới và hội nhập. Dịp này, các đại biểu cũng đề xuất định hướng và những nội dung cần tiếp tục nghiên cứu, vận dụng, phát triển để xây dựng hệ thống lý luận văn nghệ Việt Nam thời kỳ đổi mới và hội nhập.
GS Hà Minh Đức cho rằng, Đề cương ra đời trong lúc nền văn hóa văn nghệ tiêu điều, ảm đạm và đã nhận được sự tán thưởng lớn của quần chúng, văn nghệ sĩ, có ảnh hưởng sâu sắc đến các văn nghệ sĩ. Hưởng ứng sự kêu gọi của Đảng, rất nhiều văn nghệ sĩ lên đường, trở thành các nghệ sĩ – chiến sĩ trên mặt trận văn hóa.
Phân tích sâu sắc bối cảnh ra đời, ý nghĩa lịch sử của Đề cương, PGS.TS Đào Duy Quát cũng đề xuất nhiều giải pháp nhằm tiếp tục phát huy giá trị của Đề cương trong thời gian tới, đặc biệt là thành lập Ban chỉ đạo chấn hưng và phát triển nền văn hóa và con người Việt Nam đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2045.
Nhấn mạnh về vấn đề tập hợp, đào tạo, xây dựng đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ 80 năm qua, PGS.TS. Nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân, Chủ tịch Liên hiệp các Hội VHNT nghệ thuật Việt Nam cũng cho rằng, bên cạnh những thành tựu quan trọng, chúng ta cần phải nghiêm túc nhìn nhận những khiếm khuyết của VHNT hiện nay. Trong thời gian tới, cần kết hợp nhuần nhuyễn 3 nguyên tắc dân tộc, khoa học, đại chúng trong sáng tác VHNT và “không được nhân danh tính đại chúng để hạ thấp tính chuyên nghiệp”. “Đại chúng không có nghĩa là làm cho quần chúng mà quần chúng là một yếu tố cấu thành của đời sống VHNT, cũng cần được giáo dục, nâng cao trình độ hiểu biết về VHNT”, ông Đỗ Hồng Quân nói.
PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên thường trực Ủy Ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội nhận định: Đề cương là cuộc cách mạng văn hóa đầu tiên – là đổi mới về văn hóa lần thứ nhất. Hiện nay, chúng ta cần có công cuộc đổi mới về văn hóa và đổi mới về văn hóa phải bắt đầu đổi mới từ tư duy về văn hóa. Văn hóa không phải là câu chuyện của giải trí mà là câu chuyện của kinh tế, là sức mạnh mềm của quốc gia, lan tỏa sang lĩnh vực kinh tế…
Lắng nghe các ý kiến, tham luận của các đại biểu, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đề nghị, sau buổi tọa đàm, Ban tổ chức có những kiến nghị cụ thể với Chính phủ. Đồng chí Phó Thủ tướng cũng cho biết, hiện nay, Chính phủ đã phân công Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xây dựng chương trình tổng thể về chấn hưng văn hóa, phát triển con người Việt Nam. Sau tọa đàm, các nhà khoa học, văn nghệ sĩ tiếp tục đồng hành cùng Chính phủ trong chấn hưng văn hóa, có những đóng góp thiết thực vào xây dựng chương trình nói trên.
Phát biểu chỉ đạo tại tọa đàm, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa khẳng định: Những nội dung cốt lõi của Đề cương đã trở thành nền tảng tư duy lý luận của Đảng về VHNT của Đảng trong suốt 80 năm qua. Những quan điểm của bản Đề cương về vị trí, vai trò của VHNT trong văn hóa, về mối quan hệ giữa văn hóa, văn nghệ với chính trị và kinh tế, về vai trò lãnh đạo Đảng đối với lĩnh vực VHNT và đặc biệt là 3 nguyên tắc “dân tộc hóa”, “đại chúng hóa”, “khoa học hóa” đã được Đảng ta không ngừng kế thừa, vận dụng và bổ sung… Tại tọa đàm, các đại biểu cũng đã thống nhất khẳng định Đề cương về văn hóa Việt Nam thể hiện sự nhạy bén, khả năng phân tích, đánh giá tình hình và tầm nhìn chiến lược của Đảng ta. Giá trị to lớn và sức sống bền vững của Đề cương đã khẳng định chân lý: Sự hòa quyện giữa “ý Đảng – lòng dân” là nhân tố quyết định, đảm bảo mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam.
Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa nhấn mạnh, đất nước ta đang bước vào giai đoạn phát triển mới, có ý nghĩa then chốt đối với vận mệnh và tương lai dân tộc. Đại hội XIII của Đảng đã khẳng định quan điểm chỉ đạo cốt lõi và xuyên suốt là: “Khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí tự cường dân tộc, sức mạnh đại đoàn kết dân tộc và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh hạnh phúc; phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và của nền tảng văn hóa, con người Việt Nam”.
Đồng chí bày tỏ tin tưởng sâu sắc rằng, các nhà khoa học, nhà quản lý văn hóa, đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ nước nhà với thiên chức cao quý, bằng tài năng, tâm huyết của mình sẽ tiếp tục phát huy truyền thống tốt đẹp, khẳng định vị trí, vai trò và có những đóng góp xứng đáng, to lớn hơn nữa vào sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước ta ngày càng phồn vinh, hạnh phúc.
Nguồn: cand.com.vn