Chưa hề sử dụng Quỹ sau 12 năm trích nộp

Báo cáo do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế (UBKT) Vũ Hồng Thanh trình bày cho biết, một số ý kiến đề nghị không nên tiếp tục trích nộp Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm quy định tại Điều 111 của dự thảo Luật. Ý kiến khác cho rằng nên có quy định này nhưng cần đánh giá nguồn hình thành Quỹ.

Theo Thường trực UBKT, Chính phủ trước đây áp dụng mô hình vốn tối thiểu (mức vốn cố định, không gắn quy mô kinh doanh và rủi ro của doanh nghiệp bảo hiểm) và Nhà nước chỉ can thiệp sau khi doanh nghiệp bảo hiểm có vấn đề (mất khả năng thanh toán), cần thiết phải có cơ chế bổ sung để bảo vệ người tham gia bảo hiểm khi doanh nghiệp bảo hiểm mất khả năng thanh toán, phá sản. Do đó, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm (Luật số 61/2010/QH12) đã có quy định đóng góp thành lập Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm.

Tuy nhiên, sau gần 12 năm trích nộp, Quỹ này chưa phải sử dụng và ít có khả năng phải sử dụng. Bên cạnh đó, dự thảo Luật đã chuyển từ phương thức can thiệp sau (khi doanh nghiệp bảo hiểm đã mất khả năng thanh toán) sang phương thức can thiệp sớm và kết hợp mô hình quản lý trên cơ sở rủi ro, do đó đã nâng cao tính chủ động của doanh nghiệp trong quản trị doanh nghiệp và kiểm soát tài chính, tăng cường yêu cầu đối với doanh nghiệp, doanh nghiệp phải thực hiện các biện pháp can thiệp sớm.

Đề nghị Chính phủ có ý kiến trước 1/4/2022

Thường trực UBKT nhận thấy, Luật Kinh doanh bảo hiểm hiện hành và dự thảo Luật Kinh doanh bảo hiểm có quy định về Quỹ dự trữ bắt buộc và Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm. Mục đích thiết lập của 2 Quỹ này đều hướng tới bảo đảm trách nhiệm của doanh nghiệp bảo hiểm khi mất khả năng thanh toán, góp phần bảo vệ người tham gia bảo hiểm.

"Cùng với những lý do nêu trên, việc duy trì đồng thời cả 2 Quỹ là không cần thiết, tạo gánh nặng cho cả doanh nghiệp bảo hiểm và người tham gia bảo hiểm vì số tiền trích nộp quỹ được tính theo tỷ lệ phần trăm của phí bảo hiểm do bên mua bảo hiểm đóng theo hợp đồng bảo hiểm", ông lý giải.

Từ đó, Thường trực UBKT thống nhất với quan điểm của Chính phủ, đề nghị dừng trích nộp Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm, đồng thời giao Chính phủ quy định chi tiết về quản lý và sử dụng số dư Quỹ, bảo đảm việc xử lý số dư của Quỹ đúng mục đích ban đầu khi thành lập Quỹ.

Tại Phiên họp thứ 9 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) sáng 22/3/2022, đa số ý kiến trong UBTVQH nhất trí dừng trích nộp Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm, tuy nhiên, Bộ Tài chính đề xuất tiếp tục duy trì Quỹ. Thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBTVQH, UBKT đã có công văn gửi Chính phủ đề nghị có ý kiến bằng văn bản về vấn đề này và gửi lại UBTVQH trước ngày 1/4/2022.

Hơn 1.000 tỷ đồng can thiệp khi doanh nghiệp bảo hiểm bị phá sản

Thảo luận tại hội nghị, ĐBQH Nguyễn Lâm Thành (Thái Nguyên) cho rằng, nếu đề nghị giữ Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm thì Cơ quan soạn thảo cần báo cáo, giải trình rõ hơn về hoạt động của Quỹ. Ông băn khoăn, khi chuyển sang phương thức can thiệp sau (khi doanh nghiệp bảo hiểm đã mất khả năng thanh toán) sang phương thức can thiệp sớm và kết hợp mô hình quản lý trên cơ sở rủi ro thì Quỹ này sẽ thế nào?

ĐBQH tỉnh Thái Nguyên cũng bày tỏ quan điểm, nếu trích nộp Quỹ mà cứ tính vào phần của người tham gia bảo hiểm là chưa phù hợp, nên chăng trích từ thuế của cơ quan kinh doanh bảo hiểm.

Trong khi đó, ĐBQH Điểu Huỳnh Sang (Bình Phước) bày tỏ đồng tình với phân tích của Uỷ ban Kinh tế là không cần duy trì cả hai Quỹ nên đề nghị không nên tiếp tục quy định về Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm tại dự thảo. "Nên dừng Quỹ  bảo vệ người được bảo hiểm để giảm gánh nặng cho cả doanh nghiệp bảo hiểm và người tham gia bảo hiểm", ĐBQH Nguyễn Anh Trí (TP Hà Nội) thống nhất với quan điểm của Cơ quan thẩm tra.

Phát biểu giải trình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, Quỹ dự trữ bắt buộc và Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm đều cùng mục tiêu bảo vệ người được bảo hiểm, nhưng hình thành từ 2 nguồn khác nhau.

"Quỹ dự trữ bắt buộc được trích từ 5% lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp bảo hiểm, do cơ quan bảo hiểm quản lý. Còn Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm được quy định trích 0,3% từ người mua bảo hiểm vào tài khoản do Bộ Tài chính quản lý, hiện còn hơn 1.000 tỷ đồng. Chúng tôi muốn bảo tồn Quỹ này để can thiệp khi doanh nghiệp bảo hiểm bị phá sản, để bảo vệ quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm", ông thông tin.

Cho rằng doanh nghiệp mặc dù có Quỹ dự trữ, được bảo vệ nhưng cũng có khả năng phá sản, dẫn đến khó khăn thì Nhà nước sẽ can thiệp bằng Quỹ này, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh, việc giữ hay bỏ Quỹ trên là tùy thuộc vào quyết định của Quốc hội, nhưng theo ông, nếu duy trì thì sẽ đảm bảo lợi ích và tính chủ động cho Nhà nước.