Sáng 24/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) tiếp tục Phiên họp thứ 9 xem xét, thông qua dự án Pháp lệnh trình tự, thủ tục xem xét, quyết định đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Pháp lệnh do Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp (UBTP) Lê Thị Nga trình bày cho biết, về đình chỉ xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc (khoản 1 Điều 16), một số ý kiến đề nghị không quy định: Tòa án đình chỉ việc xem xét, giải quyết trong trường hợp người bị đề nghị, cha mẹ, người giám hộ hoặc người đại diện hợp pháp của họ đăng ký cai nghiện ma túy tự nguyện khi Tòa án đang xem xét, giải quyết. Ý kiến khác tán thành với dự thảo Pháp lệnh của Tòa án nhân dân (TAND) tối cao, có quy định điều kiện này, tuy nhiên cần bổ sung quy định họ có cam kết cai nghiện tự nguyện.

Thường trực UBTP nhận thấy, theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy thì trước khi bị đề nghị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, người bị đề nghị đã được tạo điều kiện đăng ký cai nghiện tự nguyện nhưng không thực hiện hoặc tiếp tục có hành vi vi phạm trong thời gian cai nghiện tự nguyện thì phải bị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.

"Nếu quy định Tòa án đình chỉ xem xét, giải quyết trong trường hợp này thì không phù hợp với khoản 1 Điều 33 của Luật Phòng, chống ma túy, làm giảm hiệu lực quản lý nhà nước, tạo ra khe hở, có thể bị lợi dụng, lạm dụng", bà nhấn mạnh. Do đó, tiếp thu ý kiến của UBTVQH, Thường trực UBTP đã thống nhất với TAND tối cao và các cơ quan có liên quan chỉnh lý dự thảo Pháp lệnh theo hướng không quy định căn cứ đình chỉ nêu trên.

Cũng theo Chủ nhiệm UBTP, một số ý kiến đề nghị, trường hợp người bị đề nghị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc nhưng cũng là người phải chấp hành biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng thì đưa họ vào trường giáo dưỡng. Ý kiến khác đề nghị đưa họ vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Về việc này, Thường trực UBTP nhận thấy, đưa vào trường giáo dưỡng là biện pháp xử lý hành chính đối với người có hành vi vi phạm để quản lý, giáo dục. Theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính, Luật Phòng, chống ma túy thì người bị đưa vào trường giáo dưỡng được học văn hóa, học nghề, sinh hoạt dưới sự quản lý, giáo dục của trường, vẫn được áp dụng biện pháp cai nghiện thích hợp nếu bị nghiện ma túy. Do đó, Thường trực UBTP đã phối hợp với TAND tối cao chỉnh lý, bổ sung điểm e khoản 1 Điều 16 dự thảo Pháp lệnh theo hướng họ phải chấp hành biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng để bảo đảm đồng bộ về chính sách pháp luật.

Có ý kiến đề nghị làm rõ trình tự, thủ tục đối với đối tượng lang thang, cơ nhỡ, chưa xác định được cha mẹ, người giám hộ, người đại diện hợp pháp và nơi cư trú; làm rõ việc giải quyết đối với người nghiện ma túy là người nước ngoài.

Chủ nhiệm UBTP Lê Thị Nga cho biết, theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy thì khi có hành vi vi phạm xảy ra, Công an cấp xã có trách nhiệm xác minh về nơi cư trú, cha mẹ, người thân của người nghiện ma túy, để giúp Chủ tịch UBND cấp xã lập hồ sơ đề nghị. Nếu không xác minh được, Công an cấp xã nơi xảy ra hành vi vi phạm lập hồ sơ đề nghị. Đồng thời, dự thảo Pháp lệnh đã quy định việc xác minh nơi cư trú, cha mẹ,… của người nghiện ma túy và việc lập hồ sơ là trách nhiệm của Công an cấp xã. Tòa án chỉ giải quyết vụ việc khi nhận đủ hồ sơ.

Khi giải quyết vụ việc, nếu chưa có người bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người bị đề nghị thì Tòa án yêu cầu Đoàn luật sư cử luật sư hoặc Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước cử Trợ giúp viên pháp lý, luật sư để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ theo quy định của pháp luật. Trình tự, thủ tục xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với các đối tượng không xác định được nơi cư trú, cha mẹ… tương tự như đối tượng có nơi cư trú.

"Đối với người nước ngoài nghiện ma túy đang sinh sống tại Việt Nam thuộc đối tượng điều chỉnh của Luật Phòng, chống ma túy (khoản 2 Điều 37) nên cũng được giải quyết theo quy định của Pháp lệnh này", Chủ nhiệm UBTP thông tin.

Qua thảo luận, các đại biểu cơ bản bày tỏ thống nhất với Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Pháp lệnh của UBTP. 100% thành viên UBTVQH cũng đã biểu quyết đồng ý thông qua dự thảo Pháp lệnh trình tự, thủ tục xem xét, quyết định đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Pháp lệnh gồm 4 chương, 48 điều, có hiệu lực thi hành kể từ ngày thông qua.