Ra Nghị quyết thực hiện chế định Thừa phát lại

Thí điểm chế định Thừa phát lại (TPL) là một trong những nhiệm vụ được xác định trong Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020. Theo Báo cáo của Chính phủ, đến nay, 13 địa phương thực hiện thí điểm với 53 Văn phòng TPL được thành lập, bảo đảm các tiêu chí theo Đề án Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Tính đến ngày 30-9-2015, các Văn phòng TPL đã tống đạt 939.544 văn bản; lập và đăng ký được 42.911 vi bằng; xác minh điều kiện thi hành án 885 vụ việc; tiếp tổ chức thi hành án 378 vụ việc. Kết quả nêu trên cho thấy việc triển khai tiếp tục thực hiện thí điểm chế định TPL khẳng định Nghị quyết số 36/2012/QH13 đã được Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương thực hiện nghiêm túc, hiệu quả. Tuy nhiên, dù tồn tại ở Việt Nam thời gian dài, nhưng đối với nhiều người dân, chế định TPL vẫn là khái niệm khá mới mẻ đối với nhiều người dân. Các văn phòng TPL hoạt động chưa lâu, trong khi cơ sở pháp lý chưa đầy đủ, lại theo cơ chế thí điểm cho nên người dân còn tâm lý e ngại, chưa thật tin tưởng để sử dụng các dịch vụ của TPL.

Từ những tồn tại nêu trên, Chính phủ thấy rằng việc ban hành Nghị quyết cho thực hiện chế định TPL là cần thiết, nhằm giảm tải công việc cho các cơ quan thi hành án dân sự, góp phần bảo đảm tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức trong đời sống dân sự, trong quan hệ với cơ quan nhà nước và trong các hoạt động tố tụng.

Cần tổ chức lại hệ thống nhà tạm giữ, tạm giam

Thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của Dự thảo Luật Tạm giữ, tạm giam, nhiều đại biểu cho rằng dự thảo cần làm rõ hai đối tượng: tạm giam và tạm giữ. Đại biểu Huỳnh Văn Tính (Tiền Giang) cho rằng: Người bị tạm giữ là người chưa có tội, vẫn là công dân bình thường, có đầy đủ về quyền con người và quyền công dân như Hiến pháp năm 2013 quy định và không ai có quyền xâm phạm hoặc hạn chế quyền của họ. Do vậy cần xem lại quy định theo hướng cụ thể về quyền và nghĩa vụ của hai nhóm đối tượng là người chưa có tội và người có tội nhằm bảo đảm quyền con người, quyền công dân.

Nhiều ý kiến đề nghị cần tổ chức lại Nhà tạm giữ, Trại tạm giam theo hệ thống dọc do Bộ Công an quản lý từ T.Ư tới địa phương nhằm bảo đảm tính độc lập, thống nhất về tổ chức, tránh việc cơ quan điều tra lạm dụng việc quản lý để bức cung, dùng nhục hình. Đại biểu Bùi Văn Xuyền (Thái Bình) và nhiều đại biểu cơ bản đồng tình với Dự thảo về quy định ghi âm, ghi hình trong hoạt động hỏi cung bị can nhằm hạn chế đến mức thấp nhất trường hợp vi phạm, nhất là việc bức cung, nhục hình nhưng cho rằng, việc lắp đặt ghi âm, ghi hình trong tất cả trường hợp hỏi cung là không cần thiết và không bảo đảm tính khả thi, do không phù hợp điều kiện kinh tế của nước ta. Đồng ý với quan điểm này, đại biểu Phạm Trường Dân (Quảng Nam) cho biết, hằng năm, cơ quan điều tra thụ lý hơn 100 nghìn vụ án hình sự với khoảng 150 đến 160 nghìn bị can. Nếu thực hiện đúng quy định như dự thảo thì phải đầu tư nhiều tỷ đồng cho việc lắp đặt sửa chữa, nâng cấp các trang, thiết bị ghi âm, ghi hình; xây dựng kho tàng, tàng thư, quản lý, bảo quản băng đĩa; bồi dưỡng, đào tạo đội ngũ cán bộ kỹ thuật… Do đó, chỉ nên áp dụng ghi âm, ghi hình các cuộc hỏi cung bị can đối với những trường hợp cụ thể, như: bị can phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, bị can kêu oan hoặc có thông tin từ phía gia đình người bị hại, bị can phản ánh bị oan sai, hoặc trong trường hợp bị can không nhận, chối tội.

Đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động tư pháp

Thảo luận tại tổ về việc triển khai tiếp tục thực hiện thí điểm chế định TPL theo Nghị quyết số 36/2012/QH13 ngày 23-11-2012 của QH và Dự thảo Nghị quyết về thực hiện chế định TPL, đại biểu Trần Thị Quốc Khánh (Hà Nội) và nhiều đại biểu đồng tình Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp của QH và tổng kết của Chính phủ và cho rằng: Thời gian qua, việc thực hiện thí điểm ở TP Hồ Chí Minh và 12 tỉnh đã cho kết quả tích cực, định hướng có thể phát triển trong thời gian tới là phù hợp. Việc ban hành Nghị quyết về thực hiện chế định TPL là rất cần thiết. Thực hiện TPL là xã hội hóa trong hoạt động tư pháp, nhằm giảm tải công việc của cơ quan công quyền nhà nước, tăng dịch vụ công, xã hội phát triển, cơ quan chức năng nhà nước không phải đi làm những việc tốn kém. Đồng thời, tạo điều kiện cho người dân có quyền lựa chọn, hạn chế sự tham gia của cơ quan nhà nước trong hoạt động tư pháp, tinh giản biên chế cơ quan nhà nước. Tuy nhiên, theo các đại biểu, xã hội hóa trong hoạt động tư pháp phải cẩn trọng, vì thời gian qua, trong hoạt động công chứng đã có hiện tượng vi phạm pháp luật. Do vậy, QH cần kịp thời ban hành Nghị quyết để các cơ quan chức năng nhà nước hoàn thiện, sau đó sẽ xây dựng Luật Thừa phát lại để thực hiện.

Về vấn đề này, đại biểu Uông Chu Lưu (Thanh Hóa) cho rằng, số lượng giấy tờ của một tòa án bảo đảm xét xử một vụ án là rất lớn, thực hiện TPL trong hoạt động tư pháp sẽ giảm bớt công việc của cơ quan tòa án, thi hành án, để các cơ quan này tập trung vào công việc xét xử. Hơn nữa, khi có yêu cầu của đương sự, cân nhắc chọn văn phòng TPL để giảm bớt chi phí, bảo đảm nhanh, tránh phiền nhiễu…

Thảo luận về Dự án Luật Đấu giá tài sản, đại biểu Mai Xuân Hùng (Hậu Giang) và nhiều đại biểu thống nhất cao sự cần thiết phải ban hành Luật Đấu giá tài sản và cho rằng, phạm vi điều chỉnh luật đưa ra hợp lý, không bị chồng chéo với các luật liên quan đã ban hành. Theo các đại biểu, theo kinh tế thị trường, vấn đề xác định giá tài sản phải khách quan, thị trường quyết định giá tài sản… Do vậy, Luật Đấu giá tài sản phải quy định khách quan, minh bạch, công khai. Đây sẽ là luật chung về đấu giá để các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp áp dụng theo luật này...