Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam giải trình tại Quốc hội cuối buori chiều 5-6.

Mở đầu phần giải trình, Phó Thủ tướng cho rằng, đây là một cuộc giám sát rất quy mô của Quốc hội. Ngay lúc bắt đầu giám sát, các cơ quan Chính phủ phối hợp phục vụ đoàn giám sát thì đã có nhiều chuyển biến trong việc quản lý ATTP từ các cấp. Nhiều địa phương trong quá trình QH giám sát thì đã thực hiện tốt hơn.

Trước khi QH giám sát, ý thức được tầm quan trọng của bảo đảm an toàn thực phẩm, Chính phủ đã đề nghị các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới, Tổ chức Lương thực thế giới cùng làm nghiên cứu độc lập về vệ sinh an toàn thực phẩm ở Việt Nam.

Rất trùng hợp khi đoàn giám sát của quóc hội đang hoàn thiện báo cáo giám sát thì Ngân hàng Thế giới và các tổ chức cũng hoàn thành báo cáo của mình. Và trong hai báo cáo này, nội dung đánh giá từ thực trạng, nguy cơ, nguyên nhân tồn tại yếu kém, đến các giải pháp đều cơ bản giống nhau.

Năng lực thực hiện chưa theo kịp quy định của luật

Báo cáo của Ngân hàng Thế giới cho thấy, hệ thống pháp luật về ATTP của Việt Nam đi đầu trong khu vực, chỉ có vấn đề năng lực thực hiện chưa theo kịp.

Phó Thủ tướng đồng tình với ý kiến các đại biểu nói về việc chúng ta chuyển từ lát cắt ngang sang chiều dọc, đúng xu thế thế giới theo chuỗi. Vấn đề là giữa các bộ còn lát cắt ngang trong khi luật không còn quy định thế nữa là do chúng ta thực hiện chưa tốt.

Về vấn đề liên quan đến bộ máy quản lý, Phó Thủ tướng cho biết, các nghiên cứu quốc tế chỉ ra rằng, không mô hình nước nào giống nước nào. Không một mô hình thành công duy nhất áp dụng cho tất cả các nước, mà cách tổ chức bộ máy và thực thi pháp luật giữa các quốc gia rất khác nhau, việc tổ chức sản xuất cũng khác nhau.

Việt Nam là một nước phân rõ làm hai, một dạng sản xuất lớn, một dạng theo hộ kinh doanh nhỏ lẻ. Chúng ta rất khó có thể tổ chức một cơ quan trực thuộc TƯ hay một bộ để quản lý, vì ngay các nhóm hàng đã khác nhau, nuôi trồng làm sao thuộc quản lý của Bộ Y tế. Ngay trong nông nghiệp liên quan đến nước, không khí, đất… nên các nước cũng đều giao nhiệm vụ quản lý cho từng bộ ngành. Ở các nước đều có một cơ chế điều phối chung dưới dạng ban chỉ đạo để phối hợp quản lý giữa các bộ ngành.

Phó Thủ tướng cho biết, Ban chỉ đạo Vệ sinh ATTP cấp TƯ có 14 thành viên, chủ yếu sinh hoạt định kỳ một năm hai lần, chủ yếu công việc là ở bộ phận thường trực, và mô hình ở các địa phương cũng vậy. Vấn đề quan trọng là người đứng đầu ủy ban đó ở cấp địa phương thì phải là Chủ tịch tỉnh.

Liên quan đến vấn đề đại biểu QH nói về người tiêu dùng thông thái, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, phải thiết lập được quy chuẩn để phân biệt được thực phẩm nào an toàn và không an toàn. Việc này cần hệ thống phòng thí nghiệm của từ Bộ ngành đến doanh nghiệp, kiểm định thực phẩm ngay các chợ đầu mối để người dân chỉ nhìn bằng mắt thường có thể tin tưởng thực phẩm đó là an toàn.

Ông Vũ Đức Đam cũng nhấn mạnh, để thực thi pháp luật cần có lực lượng thanh tra. Trong điều kiện chung, Chính phủ đang thí điểm kiểm tra liên ngành ở 5 quận, 10 phường ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, và đang xin chủ trương mở rộng ra ở tất cả các quận ở hai TP này. Đồng thời, dự kiến sẽ mở rộng ở các TP như Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ, và một số tỉnh như Thanh Hóa, Gia Lai, Đồng Nai…

Về tuyên truyền vận động, Phó Thủ tướng cho rằng, ngoài các kênh truyền hình riêng, nhiều báo đài có các chuyên mục về ATTP, thì tuyên truyền còn là của cả hệ thống xã hội. Khi tuyên truyền phải dựa trên bằng chứng, không mang tính suy luận.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam kết luận, vấn đề ATTP là vấn đề rất lớn, chúng ta có nhiều nỗ lực nhưng chưa thể đáp ứng được, cần phải tiếp tục kiên trì nỗ lực. Vượt qua những gì còn khó khăn, nhưng nếu chúng ta kiên trì, có trách nhiệm hơn từ lãnh đạo các cấp thì sẽ đạt kết quả tốt hơn. Ông cho biết, tới đây, việc bảo đảm vệ sinh ATTP phải dần dần đưa vào tiêu chí thi đua trong làng văn hóa, gia đình văn hóa.

Trước đó, cũng trong chiều nay, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cũng đã phát biểu giải trình trước Quốc hội (ảnh trên).

Bộ trưởng cho biết, trong thời gian tới sẽ tham mưu cho cấp có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật về quản lý thực phẩm chức năng; tránh lạm dụng bia rượu, ban hành các tiêu chuẩn về thực phẩm trên cơ sở tham khảo quy định của quốc tế...

Bộ trưởng cho rằng, nhiều người sản xuất vì lợi nhuận của mình đã cố tình làm trái quy định pháp luật, tuy nhiên mức phạt còn nhẹ, chưa đảm bảo răn đe, nhất là trong quy định hình sự "chết người chưa truy tố được",... Bên cạnh đó, việc bố trí kinh phí, nguồn nhân lực cho quản lý an toàn thực phẩm ở cơ sở cũng còn nhiều bất cập,... đây là những vấn đề khó khăn trong thực tế và rất cần có cơ chế để đẩy mạnh xã hội hóa nhằm khắc phục những yếu kém trong thời gian tới.

Nguồn nhandan.com.vn