Thời gian qua, tình hình tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên địa bàn cả nước nói chung, Bạc Liêu nói riêng diễn biến khá phức tạp, với nhiều phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, xảo quyệt. Không chỉ đánh vào tâm lý hám lợi, sự nhẹ dạ cả tin của người dân để lừa đảo; một số đối tượng còn sử dụng công nghệ cao để chiếm đoạt tài sản lên đến hàng tỷ đồng, khiến người dân như rơi vào “ma trận” chực chờ “sập bẫy”.
Thời gian gần đây, số vụ phạm pháp hình sự liên quan đến hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu có chiều hướng gia tăng, với những phương thức, thủ đoạn hoạt động cả “truyền thống” lẫn “hiện đại”, nhắm đến các nhóm nạn nhân trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội.
Đối tượng Nguyễn Hoàng Ngân bị khởi tố và bắt tạm giam về hành vi
lừa đảo chiếm đoạt hơn 10 tỷ đồng thông qua hình thức chơi hụi
Chia sẻ về tình hình tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trong thời gian gần đây, Thượng tá Hoàng Ngọc Đạo, Trưởng phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Bạc Liêu cho biết: “Thời gian gần đây, tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản có dấu hiệu phức tạp, thủ đoạn hoạt động của các đối tượng là lợi dụng việc người dân ở một số vùng nông thôn không được tiếp cận đầy đủ, chính xác các thông tin để thực hiện hành vi lừa đảo; hoặc đánh vào tâm lý hám lợi, sự nhẹ dạ cả tin của một bộ phận người dân để chiếm đoạt tài sản. Đặc biệt đã xuất hiện một số đối tượng lợi dụng không gian mạng để lừa đảo hoặc sử dụng công nghệ cao để tạo các đường link chứa mã độc chiếm đoạt tài sản người dân, gây không ít khó khăn cho cơ quan chức năng trong công tác phát hiện, đấu tranh, xử lý”.
Từ những thủ đoạn lừa đảo “truyền thống”…
Một trong những thủ đoạn phổ biến nhất mà tội phạm lừa đảo thường sử dụng là thông qua hình thức chơi hụi. Vốn là một hình thức “góp tiền sinh lãi” có từ lâu đời và khá phổ biến tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước. Tuy nhiên, việc chơi hụi ngày nay có quá nhiều biến tướng dễ dàng phát sinh tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, huy động vốn trái pháp luật. Từ đầu năm 2023 đến nay, Công an tỉnh đã tiếp nhận, điều tra, xử lý trên 15 vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản bằng hình thức chơi hụi, ước tính thiệt hại tài sản lên đến hơn 80 tỷ đồng. Đặc biệt, thời gian gần đây, một số đối tượng còn tinh vi khi tạo lập các đường dây hụi thông qua các nhóm trên mạng xã hội Facebook, Zalo, sử dụng các tài khoản ảo để tạo hụi viên khống nhằm chiếm đoạt tài sản.
Liên quan đến thủ đoạn này, đầu tháng 12/2023, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bạc Liêu đã khởi tố và bắt tạm giam Nguyễn Hoàng Ngân (sinh năm 2000, ngụ ấp Long Đức, thị trấn Phước Long, huyện Phước Long) về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Theo đó, từ năm 2022, Nguyễn Hoàng Ngân mở nhiều dây hụi giá trị khoảng 20 triệu đồng thông qua mạng xã hội Zalo; những người tham gia chơi cùng dây hụi được lập một nhóm riêng để khui hụi, đóng hụi và chuyển khoản ngân hàng. Sau đó Ngân dùng các tài khoản ảo lấy tên các hụi viên khống tham gia để hốt hụi nhằm chiếm đoạt hơn 10 tỷ đồng.
Thành lập các “công ty ma”, “dự án ảo” huy động vốn chiếm đoạt gần 26 tỷ đồng
của khách hàng, đối tượng Nguyễn Minh Tân bị khởi tố, bắt tạm giam
Trực tiếp thụ lý, điều tra các vụ án lừa đảo bằng hình thức chơi hụi trên địa bàn, Thiếu tá Trương Minh Đương, Phó Chánh Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bạc Liêu chia sẻ: “Thực tế cho thấy rủi ro từ việc chơi hụi là rất cao. Bởi, hụi thường phổ biến ở các vùng nông thôn, người dân ít có điều kiện được tìm hiểu, cập nhật những quy định của pháp luật; mặt khác, việc chơi hụi thường thỏa thuận lời nói dựa vào sự tin tưởng giữa các hụi viên nên người dân dễ cả tin, mất cảnh giác, rơi vào cạm bẫy lợi nhuận cao, đến khi bị vỡ hụi thì khó có cơ sở pháp lý để bảo vệ quyền lợi của mình. Điều này không chỉ gây khó khăn cho cơ quan chức năng trong công tác điều tra, làm rõ các vụ án mà việc thu hồi tài sản cho các hụi viên cũng hết sức khó khăn”.
Một thủ đoạn lừa đảo không mới nhưng vẫn nhiều người dân “sập bẫy” là việc các đối tượng thành lập các “công ty ma”, “dự án ảo” để lừa đảo khách hàng. Liên quan đến thủ đoạn này, cuối tháng 9/2023, đối tượng Nguyễn Minh Tân (sinh năm 1991, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại dịch vụ - Đầu tư xây dựng Linh Yến Phi, có địa chỉ tại Khóm 10, Phường 1, thành phố Bạc Liêu), bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bạc Liêu khởi tố, bắt tạm giam về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Cơ quan Cảnh sát điều tra xác định năm 2022, Tân thành lập nhiều chi nhánh công ty nhưng thực tế không hoạt động; sau đó lợi dụng tư cách pháp nhân của Công ty Linh Yến Phi đưa ra nhiều thông tin gian dối để huy động vốn của khách hàng như: Cho vay đáo hạn ngân hàng, đóng thuế dự án, trả tiền thu mua tôm... qua đó chiếm đoạt gần 26 tỷ đồng.
Đối tượng Lê Văn Kỷ bị khởi tố, bắt tạm giam về hành vi làm giả giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất để lừa đảo chiếm đoạt hơn 1,3 tỷ đồng
Một số đối tượng còn lợi dụng quen biết để môi giới mua bán đất rồi chiếm đoạt tiền đặt cọc; thậm chí tinh vi hơn khi làm giả các giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để lừa đảo chiếm đoạt lên đến hàng tỷ đồng. Điển hình như đối tượng Quảng Trường Giang (sinh năm 1982, ngụ Khóm 10, Phường 1, thành phố Bạc Liêu) bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bạc Liêu khởi tố, bắt tạm giam ngày 24/01/2024 vừa qua. Theo đó, tháng 7/2022, Giang thỏa thuận bán cho một người đàn ông ngụ Phường 7, thành phố Bạc Liêu 02 thửa đất với số tiền 4,4 tỷ đồng. Sau khi thống nhất, người đàn ông đã làm hợp đồng mua bán đất và đặt cọc 600 triệu đồng cho Giang. Tuy nhiên, sau khi nhận tiền, Giang không làm thủ tục chuyển nhượng đất mà nhanh chóng bỏ trốn khỏi địa phương. Trước đó, tháng 3/2023, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bạc Liêu đã khởi tố, bắt tạm giam Lê Văn Kỷ (sinh năm 1957) và vợ là Võ Thị Trinh, (sinh năm 1963, ngụ ấp Phước Thọ Hậu, xã Phước Long, huyện Phước Long) về hành vi làm giả giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để lừa đảo chiếm đoạt hơn 1,3 tỷ đồng.
… đến những phương thức lừa đảo “hiện đại” đầy tinh vi
Bên cạnh những thủ đoạn nêu trên, thời gian gần đây, một số đối tượng còn lợi dụng không gian mạng hoặc sử dụng công nghệ cao để thực hiện hành vi lừa đảo với phương thức vô cùng tinh vi, khiến người dân như rơi vào “ma trận” chực chờ “sập bẫy”.
Công an Phường 3, thành phố Bạc Liêu kịp thời ngăn chặn thành công
một vụ giả danh cán bộ cơ quan Công an để lừa đảo gần 180 triệu đồng
Chia sẻ về phương thức này, Trung tá Nguyễn Văn Đương, Trưởng phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an tỉnh Bạc Liêu cho biết: “Thời gian gần đây, xuất hiện các đối tượng giả danh cán bộ cơ quan Công an, Tòa án, Viện Kiểm sát để gọi điện cho người dân, thông báo họ có liên quan đến một vụ án đang điều tra; yêu cầu bị hại kê khai tài sản, nộp tiền vào tài khoản ngân hàng của chúng với lý do phục vụ điều tra nhằm chiếm đoạt tài sản. Hoặc tự xưng là Công an yêu cầu người dân chụp ảnh CCCD và các giấy tờ tùy thân để kích hoạt tài khoản định danh điện tử, sau đó đánh cắp thông tin để chiếm đoạt tài sản. Một số đối tượng còn tạo ra các đường link chứa mã độc, khi người dân truy cập vào sẽ bị hack tài khoản, sau đó các đối tượng sẽ giả mạo để lừa đảo tài sản của bạn bè, người thân của họ”.
Điển hình như cuối tháng 12/2023, một người phụ nữ ngụ Phường 3, thành phố Bạc Liêu nhận được cuộc gọi tự xưng là nhân viên tổng đài Viettel, thông báo về việc có người sử dụng thông tin cá nhân của bà đăng ký sim điện thoại rồi kêu gọi quảng cáo, lừa đảo trúng thưởng tại thành phố Đà Nẵng. Sau đó chuyển máy cho người tự xưng là cán bộ Công an thành phố Đà Nẵng tiếp tục nói chuyện. Người này yêu cầu bà đến Ngân hàng Liên Việt để mở tài khoản, nộp toàn bộ số tiền đang có vào tài khoản và gửi mật khẩu đăng nhập để phục vụ điều tra. Vì lo sợ bản thân liên quan đến vụ án, nên người phụ nữ này lập tức đi mở tài khoản ngân hàng, chuẩn bị nộp 180 triệu đồng vào tài khoản. Tuy nhiên nhận thấy đối phương liên tục thúc giục, nên bà đã sinh nghi và đến Công an Phường 3, thành phố Bạc Liêu trình báo; nhờ vậy mà không “sập bẫy” lừa đảo từ những “cán bộ giả danh”.
Công an tỉnh Bạc Liêu triệt phá thành công chuyên án đấu tranh với
các đối tượng lừa đảo chiếm đoạt gần 02 tỷ đồng tiền từ thiện qua mạng internet
Cũng trong tháng12/2023, Phòng Cảnh sát hình sự và Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an tỉnh Bạc Liêu đã phối hợp triệt phá thành công chuyên án đấu tranh với các đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tiền từ thiện qua mạng internet. Theo đó, 05 đối tượng gồm: Nguyễn Hồng Hận (sinh năm 1999), Nguyễn Khánh Duy (sinh năm 1995), cùng ngụ xã Vĩnh Thịnh, huyện Hòa Bình; Huỳnh Thanh Toàn (sinh năm 1997), Trần Thị Kiều (sinh năm 1970), cùng ngụ Phường 1, thành phố Bạc Liêu và Lê Huyền Trân (sinh năm 2004, ngụ xã Châu Thới, huyện Vĩnh Lợi) đã cắt ghép thông tin, hình ảnh các hoàn cảnh khó khăn rồi đăng lên các hội, nhóm thiện nguyện trên Facebook để kêu gọi mạnh thường quân hỗ trợ, qua đó chiếm đoạt gần 02 tỷ đồng của hàng chục người dân trên cả nước.
Trước diễn biến phức tạp của tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên địa bàn tỉnh, thời gian qua, Giám đốc Công an tỉnh đã chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương quyết liệt thực hiện đồng bộ các giải pháp, trong đó tập trung thực hiện hiệu quả Chỉ thị số 21 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường phòng ngừa, xử lý hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Nâng cao hiệu quả công tác tiếp nhận, xử lý tin báo tố giác tội phạm, kịp thời điều tra, làm rõ các vụ án, thu hồi tài sản cho người dân. Qua đó, tính riêng năm 2023 và quý I/2024, lực lượng Công an các cấp đã điều tra, làm rõ 54 vụ, liên quan 48 đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản, nhiều vụ án, nhiều bị can bị truy tố và đưa ra xét xử, bảo đảm tính răn re chung cho toàn xã hội.
Công an các cấp tăng cường tuyên truyền nâng cao tinh thần cảnh giác,
ý thức đấu tranh của quần chúng nhân dân trước tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản
Bên cạnh đó, Công an các đơn vị, địa phương cũng triển khai đồng bộ các biện pháp phòng ngừa nghiệp vụ, phòng ngừa xã hội, đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao ý thức cảnh giác của người dân trước những phương thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm lừa đảo. Qua đó, phát động phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc hơn 25.000 cuộc, với 960.000 lượt người tham dự, với nhiều hình thức tuyên truyền pháp luật hiệu quả như: Treo 195 pa-nô, 963 băng rôn, 45 khẩu hiệu, phát 320.000 tờ rơi tuyên truyền về phương thức, thủ đoạn hoạt động của các loại tội phạm, nhất là tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản, tội phạm tín dụng đen; góp phần nâng cao tinh thần cảnh giác, ý thức đấu tranh, tố giác của quần chúng nhân dân trước những thủ đoạn ngày càng tinh vi của bọn tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Song, thiết nghĩ, bên cạnh sự vào cuộc quyết liệt của lực lượng chức năng, bản thân mỗi người dân cũng cần nâng cao tinh thần cảnh giác, thường xuyên cập nhật thông tin về phương thức, thủ đoạn hoạt động của các loại tội phạm, đặc biệt đừng vì hám lợi trước mắt mà nhẹ dạ cả tin, trở thành “con mồi” của bọn lừa đảo./.
Trọng Nguyễn