Nhiều đường dây buôn người được hình thành ngay trong nước
 

Tại Bạc Liêu, tuy không có đường biên giới trên bộ với các nước, song tình trạng mua bán người vẫn tiềm ẩn nhiều diễn biến phức tạp, các băng nhóm buôn người có sự câu kết chặt chẽ giữa đối tượng môi giới, dẫn dắt, hình thành các đường dây phạm tội liên tỉnh, xuyên quốc gia. Điều đáng buồn là đa phần kẻ chủ mưu, cầm đầu trong đường dây mua bán người Việt Nam ra nước ngoài lại là… người Việt Nam! Với thủ đoạn giới thiệu “việc nhẹ, lương cao” hoặc mai mối “lấy chồng ngoại quốc”, nhiều thanh niên, phụ nữ, thậm chí có cả trẻ vị thành niên đã trở thành nạn nhân trong các đường dây buôn người. Xót xa hơn, trong số những “chân rết” móc nối, có những phụ nữ từng là nạn nhân bị mua bán nhưng lại tiếp tay, trở thành thủ phạm dụ dỗ, lừa bán những phụ nữ, trẻ em khác. Tinh vi hơn, nếu như trước đây các đối tượng tiếp cận, làm quen với nạn nhân theo hình thức trực tiếp gặp mặt thì hiện nay đã chuyển qua sử dụng các trang mạng xã hội để “bẫy con mồi”, sau đó lần lượt đưa họ đi qua từng mắt xích của đường dây đã được hình thành, hoạt động trơn tru từ trước.

Đại tá Lê Thanh Hùng, Phó Giám đốc Công an tỉnh Bạc Liêu trao Quyết định thưởng nóng
của Bộ trưởng Bộ Công an cho các đơn vị có thành tích xuất sắc trong đấu tranh tội phạm môi giới
xuất cảnh trái phép,triệt phá thành công đường dây mua bán người

Đại tá Lê Thanh Hùng, Phó Giám đốc Công an tỉnh Bạc Liêu chia sẻ: “Qua thực tiễn đấu tranh tội phạm mua bán người thời gian qua, có thể xác định nạn nhân mà bọn buôn người nhắm tới thường là những thanh niên ở vùng sâu, vùng xa, thiếu hiểu biết pháp luật; chị em phụ nữ có cuộc sống gia đình đổ vỡ, bị tổn thương về tình cảm nên có tư tưởng chán nản, bi quan; các bé gái ở tuổi mới lớn chưa có nhiều kinh nghiệm sống. Một số phương thức, thủ đoạn bọn buôn người thường sử dụng như: Kết nối Zalo, Facebook để dụ dỗ đưa phụ nữ ra nước ngoài lấy chồng; lập các nhóm kín “nhận con nuôi, mang thai hộ”; tìm kiếm “việc nhẹ lương cao”,… Sau khi con mồi “mắc bẫy”, chúng khống chế, buộc phải lao động nặng nhọc tại các sòng bạc, hoạt động mại dâm, bán nội tạng, đẻ thuê,… Khi nạn nân không chịu được bóc lột, chúng bắt gọi điện về cho gia đình tại Việt Nam để nộp tiền chuộc mới cho về nước. Nhiều trường hợp bỏ trốn khi chưa có tiền chuộc, đã bị các đối tượng bắt nhốt, đánh đập, ngược đãi, bán sang cơ sở khác”.

Theo số liệu thống kê, từ đầu năm 2021 đến nay, Công an tỉnh Bạc Liêu đã đấu tranh, bóc gỡ 05 vụ mua bán người, bắt giữ 13 đối tượng có liên quan. Đặc biệt, mới đây, Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh đã đấu tranh quyết liệt với băng nhóm tổ chức, môi giới cho người khác xuất cảnh trái phép, qua đó triệt phá thành công đường dây mua bán phụ nữ dưới vỏ bọc lấy chồng ngoại quốc. Theo nhận định, thủ đoạn tội phạm mua bán người không mới, nhưng tính chất, quy mô ngày càng phức tạp và có sự thay đổi trong phương thức hoạt động. Bên cạnh việc cấu kết, móc nối với các đối tượng nước ngoài để mua bán người xuyên quốc gia, hiện nay, một số đối tượng còn thực hiện hành vi mua bán ngay trong nước, thậm chí ngay tại địa phương, cụ thể là tại một số cơ sở kinh doanh dịch vụ karaoke, massage có hành vi lừa gạt, cưỡng ép lao động, mua bán nhân viên,… đã bị cơ quan Công an điều tra, xử lý.

 

Muôn kiểu nạn nhân bị mua bán
 

Về nguyên nhân tội phạm mua bán người diễn biến phức tạp thời gian gần đây, một phần cũng do công tác quản lý nhà nước ở một số lĩnh vực còn bất cập, sơ hở để tội phạm lợi dụng hoạt động, nhất là trong quản lý người nước ngoài, nhân hộ khẩu, xuất nhập cảnh, hôn nhân, việc cho, nhận con nuôi có yếu tố nước ngoài… Song, nguyên nhân trực tiếp vẫn là do đời sống kinh tế của một bộ phận người dân, nhất là vùng nông thôn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn rất khó khăn, từ đó áp lực tìm kiếm việc làm khiến họ dễ sa vào cạm bẫy của bọn buôn người.

Một nạn nhân bị lừa bán sang Myanmar với thủ đoạn
“việc nhẹ, lương cao” được Công an tỉnh Bạc Liêu giải cứu vào đầu tháng 9/2023

Điển hình như trường hợp một nạn nhân của đường dây buôn người dưới chiêu trò “việc nhẹ, lương cao” được Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Bạc Liêu giải cứu thành công vào đầu tháng 9/2023 vừa qua. Theo đó, do hoàn cảnh cảnh gia đình khó khăn, vào giữa tháng 07/2023, anh G.Q.T (sinh năm 1981, ngụ xã Long Điền, huyện Đông Hải) đi tìm việc làm và được giới thiệu làm quen với một người phụ nữ Myanmar tên Elly Sung, hứa sẽ lo toàn bộ chi phí xuất cảnh sang Myanmar làm việc với mức lương 30 triệu/tháng. Đến ngày 24/7/2023, theo lời hướng dẫn của Elly Sung, anh T. đã ra Hà Nội và tiếp tục được một người phụ nữ khác đưa sang Lào thông qua Cửa khẩu quốc tế Tây Trang (tỉnh Điện Biên), sau đó nhập cảnh trái phép vào Myanmar. Tuy nhiên, không phải làm việc tại công ty như thỏa thuận ban đầu, các đối tượng đã giam giữ anh T. tại một tòa nhà cao tầng chung với hàng chục lao động Việt Nam khác và ép buộc phải thực hiện công việc là tạo các tài khoản game ảo để lừa đảo tiền của người khác. Thấy việc làm trái pháp luật, anh T. không đồng ý thì bị chúng nhốt lại và đánh đập, bỏ đói trong nhiều ngày liền. Sau nhiều ngày bị giam giữ, anh T. đã bỏ trốn và liên hệ với gia đình để đến Công an tỉnh Bạc Liêu trình báo. Nhận được tin báo, ngày 25/8/2023, Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Bạc Liêu nhanh chóng phối hợp với Tổ chức Trẻ em Rồng Xanh để tiến hành giải cứu anh T. và đưa trở về tỉnh Bạc Liêu an toàn vào ngày 07/9/2023.

Cũng liên quan đến thủ đoạn “việc nhẹ, lương cao”, ngày 22/9/2023 vừa qua, kết thúc phiên tòa xét xử sơ thẩm, 03 bị cáo nằm trong đường dây buôn người gồm: Trần Thành Tài (sinh năm 1995), Phan Văn Hòa (sinh năm 2000), cùng ngụ tỉnh An Giang) và Bùi Thị Tuyết Nhanh (sinh năm 2003, ngụ huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu); đã bị TAND tỉnh Bạc Liêu tuyên phạt với tổng mức án 34 năm tù giam. Theo cáo trạng, đầu năm 2022, Tài sang Campuchia làm thuê tại các cơ sở đánh bạc trực tuyến, kinh doanh tiền ảo... Đến tháng 4/2022, Tài về Việt Nam gặp và thỏa thuận với Hòa, Nhanh tìm người giới thiệu môi giới “việc nhẹ lương cao”, cụ thể là làm việc trên máy tính với mức lương 18 - 27 triệu đồng/tháng tại tỉnh An Giang. Sau khi đã dụ dỗ được “con mồi” là anh T.V.H và anh L.M.H (cùng ngụ xã Vĩnh Trạch Đông, thành phố Bạc Liêu), Tài thuê xe ô tô cùng với Hòa và Nhanh đến đón anh T.V.H và L.M.H rồi đưa thẳng sang Campuchia. Sau khi sang Campuchia, anh T.V.H và L.M.H bị cưỡng ép phải tạo nhiều nick Facebook lừa đảo chiếm đoạt tài sản người khác, nếu không làm hoặc làm không đạt yêu cầu thì bị đánh đập, hành hạ... và bị bán cho nhiều cơ sở khác nhau. Đến ngày 11/9/2022, anh T.V.H được giải cứu về Việt Nam qua Cửa khẩu quốc tế Mộc Bài (Tây Ninh), còn anh L.M.H đến nay vẫn chưa rõ tung tích.
 

Bùi Thị Tuyết Nhanh, Trần Thành Tài, Phan Văn Hòa (từ phải qua)
bị tuyên phạt với tổng mức án 34 năm tù về tội danh “Mua bán người”

Từ thực tiễn đấu tranh các vụ án mua bán người trên địa bàn tỉnh thời gian qua, Thượng tá Lâm Mỹ Thuận, Phó Thủ trưởng Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Bạc Liêu chia sẻ: “Tội phạm mua bán người được hình thành theo kiểu tội phạm “ẩn”, việc phát hiện, điều tra làm rõ yếu tố cấu thành tội phạm đòi hỏi quá trình đấu tranh kiên trì, thu thập chứng cứ từ nhiều phía. Bởi lẽ, đối tượng đa phần sử dụng họ tên, địa chỉ giả nên việc làm rõ nhân thân, lai lịch, quá trình hoạt động rất khó khăn; giữa chúng lại có sự phân công nhiệm vụ rất chặt chẽ, mỗi đối tượng được giao đảm nhận vai trò riêng và hầu như các đối tượng này hoạt động đơn tuyến. Khi cơ quan chức năng tiếp nhận tin báo tố giác tội phạm của các nạn nhân, việc xác minh thông tin, điều tra làm rõ vụ việc cũng gặp không ít khó khăn, nhất là các vụ mua bán người đa phần xảy ra nước ngoài trong khi tỉnh Bạc Liêu không có đường biên giới trên bộ với các nước nên gây khó khăn cho cơ quan Công an trong quá trình điều tra, truy bắt, dẫn giải đối tượng”.

Gian nan cuộc chiến chống mua bán người

Một trong những khó khăn khi điều tra, triệt phá các đường dây mua bán người là công tác thu thập tài liệu, chứng cứ phạm tội của chúng. Đa phần các chứng cứ thu thập được rất khiêm tốn, chủ yếu căn cứ vào lời khai, tố giác của nạn nhân và người nhà nạn nhân. Tuy nhiên, một số nạn nhân tự trốn thoát trở về quê hương thường có tâm lý mặc cảm, tự ti nên không tố giác tội phạm với cơ quan chức năng. Có những trường hợp nạn nhân đến tố giác nhưng do tâm lý bị khủng hoảng trong thời gian dài nên không nhớ rõ được chính xác nơi mình bị bán, bị giam giữ. Tuy nhiên, với tinh thần quyết tâm đấu tranh tội phạm, bảo vệ tính mạng, sức khỏe Nhân dân, nhiều băng nhóm buôn người đã bị Công an tỉnh Bạc Liêu bóc gỡ thành công và chịu sự trừng phạt thích đáng của pháp luật.

Lương Thị Hải – “tú bà” cầm đầu đường dây mua bán phụ nữ
sang Trung Quốc đối diện với bản án 30 năm tù giam

Điển hình như đường dây mua bán người dưới vỏ bọc “lấy chồng ngoại quốc” bị Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Bạc Liêu triệt phá thành công và đưa ra xét xử vào ngày 17/10/2023 vừa qua. Theo cáo trạng, đối tượng cầm đầu đường dây là Lương Thị Hải (sinh năm 1994, ngụ tỉnh Nghệ An) đã móc nối với các đối tượng tại nhiều địa phương như: Nguyễn Thị Ngọc Hà (sinh năm 1978, ngụ tỉnh Sóc Trăng); Thạch Thị Thu Nga (sinh năm 1978, ngụ thành phố Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu); Phạm Thị Tú (sinh năm 1962); Huỳnh Mộng Linh (sinh năm 1987) và Nguyễn Thị Tuyền (sinh năm 1993) cùng ngụ huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu, hình thành đường dây mua bán phụ nữ dưới vỏ bọc lấy chồng ngoại quốc. Các đối tượng tìm kiếm, dụ dỗ những cô gái ở các vùng nông thôn để bán cho những đàn ông Trung Quốc, tùy thuộc vào độ tuổi và ngoại hình của từng người, chúng sẽ được trả số tiền từ 200 – 400 triệu đồng. Bằng thủ đoạn trên, từ năm 2019 – 2022, các đối tượng đã tổ chức đưa 11 phụ nữ Việt Nam sang Trung Quốc để bán nhằm thu lợi bất chính hàng tỷ đồng.

06 “tú bà” trên đã bị đưa ra xét xử và phải nhận lãnh tổng mức án lên đến 88 năm tù giam với các tội danh “Mua bán người”, “Mua bán người dưới 16 tuổi”, “Tổ chức cho người khác nhập cảnh trái phép”, “Cưỡng đoạt tài sản”. Đây là những bản án nghiêm minh, thích đáng cho tội ác đã gây ra. Song, khi xét lại toàn bộ vụ án, chúng tôi không khỏi xót xa vì những tủi nhục cả về tâm hồn lẫn thể xác mà các nạn nhân phải gánh chịu.

02 trong số 11 phụ nữ nằm trong đường dây buôn người dưới vỏ bọc
“lấy chồng ngoại quốc” do Lương Thị Hải cầm đầu

Đặc biệt, trong số đó có nạn nhân là bé gái vị thành niên nhưng phải trở thành “vợ hờ”, thành “món hàng mua vui” cho bọn “quỷ dữ” ở vùng đất xa xôi, đầy cạm bẫy; có nạn nhân khi trở về quê nhà đã bụng mang dạ chửa; cũng có người phải ôm con nhỏ trốn chạy khỏi “hang hùm”. Đớn đau hơn, khi sự trở về chưa hẳn đã là giải thoát khỏi chuỗi ngày tăm tối mà ngược lại chuyển sang nhiều bi kịch khác. Chỉ vì suy nghĩ cho con lấy chồng ngoại quốc để có tiền lo cuộc sống gia đình, không ít bậc cha mẹ đã gả con gái khi chưa đủ tuổi, từ đó bị liên đới trách nhiệm và vướng vào vòng lao lý; chưa kể những đứa trẻ sinh ra ở nước ngoài khi trốn thoát cùng mẹ về Việt Nam lại gặp không ít khó khăn trong việc làm giấy tờ khai sinh, đi học. Mặt khác, đối với những nạn nhân đã được giải cứu, công tác hỗ trợ còn gặp cản trở về nguồn kinh phí, dẫn đến việc các hoàn cảnh được giúp đỡ chưa nhiều, nạn nhân chưa có được cuộc sống mới.

Sự chung sức, đồng lòng của toàn xã hội

Có thể thấy, công tác phòng, chống mua bán người là nhiệm vụ khó khăn; tội phạm mua bán người không những để lại hậu quả, tổn thương nặng nề cho các nạn nhân mà còn tác động xấu đến đạo đức, lối sống, thuần phong mỹ tục, ảnh hưởng trực tiếp đến tình hình ANTT của địa phương. Do đó, “thời gian tới, để phòng ngừa, đấu tranh hiệu quả tội phạm mua bán người trên địa bàn tỉnh, Công an tỉnh sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành, địa phương tập trung triển khai quyết liệt các nhóm nhiệm vụ, giải pháp trong Chương trình phòng, chống mua bán người của Chính phủ giai đoạn 2021 – 2025, định hướng đến năm 2030. Chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương tăng cường tuyên truyền, nâng cao cảnh giác của người dân trước các phương thức, thủ đoạn của tội phạm mua bán người; thực hiện hiệu quả các mặt công tác quản lý nhà nước về ANTT, cư trú, xuất nhập cảnh; tăng cường đấu tranh, bóc gỡ các đường dây buôn người, kịp thời xác minh, giải cứu, bảo vệ và hỗ trợ nạn nhân bị mua bán” – Đại tá Lê Thanh Hùng chia sẻ thêm.
 

Lực lượng Công an và chính quyền địa phương thường xuyên thăm hỏi,
hỗ trợ những nạn nhân bị mua bán sau khi được giải cứu khỏi “hang hùm”

Song, bên cạnh sự quyết liệt của lực lượng Công an, thiết nghĩ cấp ủy, chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng cũng cần xác định công tác phòng chống tội phạm mua bán người là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt. Phải quán triệt quan điểm phòng chống mua bán người là một nội dung căn bản của công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm và lồng ghép vào trong các chương trình phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, trong giải quyết những vấn đề cơ bản về an sinh xã hội như: vấn đề hỗ trợ việc làm, xóa đói giảm nghèo…
 

Thường xuyên tuyên truyền, nâng cao cảnh giác của người dân trước những lời mời gọi
“việc nhẹ, lương cao” hoặc vẻ hào nhoáng của cái gọi là “hôn nhân ngoại quốc”

Để không trở thành nạn nhân của tội phạm mua bán người, trước hết mỗi người dân cần nêu cao tinh thần cảnh giác, chủ động nhận biết được âm mưu, phương thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm mua bán người. Đặc biệt, hãy “nghĩ trước, bước sau”, cân nhắc thật kỹ trước những lời mời gọi “việc nhẹ, lương cao” hoặc vẻ hào nhoáng của cái gọi là “hôn nhân ngoại quốc” để tự bảo vệ chính mình trước nanh vuốt của bọn buôn người./.

Trọng Nguyễn